Behandeling van osteopenie

Osteopenie betekent letterlijk een tekort aan bot (osteon = bot, penia = tekort). Dit wil zeggen dat uw botten minder ‘botmassa’ hebben. Botten bestaan onder andere uit kalk (calcium), fosfor, merg en andere stoffen. Deze stoffen vormen een hechte structuur met kleine openingen ertussen. Als er sprake is van osteopenie worden de botten poreuzer en dus minder stevig. Osteopenie is het voorstadium van osteoporose, beter bekend als botontkalking. 

Osteopenie kent verschillende oorzaken.

Leeftijd

In onze kindertijd maakt ons lichaam meer bot aan dan het afbreekt. Die botaanmaak neemt nog verder toe als we (als kind en als volwassene) veel bewegen. Onze botten zijn het stevigst rond het dertigste levensjaar. Vanaf die leeftijd gaat de botafbraak sneller dan de botaanmaak.

Leefstijl

Roken, slechte of eenzijdige voeding, gebrek aan lichaamsbeweging, gebrek aan zonlicht en het gebruik van bepaalde geneesmiddelen kunnen een nadelige invloed hebben op de botaanmaak en/of botafbraak bevorderen. 

Medische oorzaken

Er kan ook een medische oorzaak zijn van een toegenomen botafbraak en/of afgenomen botaanmaak. U kunt hierbij denken aan een aandoening waardoor het lichaam geen of te weinig kalk kan opnemen uit de voeding of medicijnen die als bijwerking de botafbraak versnellen. 

Door osteopenie en osteoporose is er een grotere kans op het ontstaan van een botbreuk en/ of een wervelverzakking. 

Een botbreuk

U kunt osteopenie hebben zonder dat u het weet. Meestal komt osteopenie pas aan het licht bij een botbreuk. Vooral de heup, wervels en polsen breken gemakkelijk als gevolg van osteopenie. Botbreuken bij mensen met osteopenie genezen vaak langzamer dan bij mensen zonder osteopenie. 

Een wervelverzakking

Door osteopenie kunnen uw wervels langzaam verzakken. U merkt dit doordat u kleiner wordt of een voorovergebogen houding krijgt. Ook kunt u (rug)pijn hebben. Een plotselinge verzakking door verzwakte wervels kan veel rugpijnklachten geven en u beperken in uw dagelijks leven.

Bij een botbreuk na het 50e jaar is het verstandig na te gaan of u osteopenie of osteoporose heeft. Dit gebeurt met een botdichtheidsmeting, ook wel DEXA-meting genoemd. In de folder ‘Botdichtheidsmeting’ vindt u hierover meer informatie. 

De uitslag van de botdichtheidsmeting wordt weergegeven als botmineraaldichtheid (BMD). Hoe lager de BMD, hoe groter de kans op een botbreuk als u komt te vallen. 

Om verder verlies van botmassa tegen te gaan, is het belangrijk dat u zich aan een aantal leefregels houdt.

Bewegen

Bewegen is erg belangrijk om (de verdere voortgang van) osteopenie te voorkomen. Rustige bewegingen waarbij de botten gelijkmatig worden belast en de kans op blessures klein is, zijn uitstekend. U kunt daarbij denken aan sporten zoals fietsen, golfen, zwemmen en wandelen. Beweeg regelmatig: liever elke dag een half uur dan twee keer per week een uur achter elkaar. Bewegen is niet alleen goed om uw botten stevig te maken en te houden, maar ook om uw spieren getraind te houden. Hierdoor zult u minder snel vallen, wat de kans op een breuk weer verkleint.

Calciumrijke voeding

Calcium zorgt voor sterke botten. Calcium krijgt u binnen met uw voeding: vooral zuivelproducten zoals melk, kaas en yoghurt bevatten veel calcium. Het maakt niet uit of u volle, halfvolle of magere melk of melkproducten gebruikt. Als u elke dag vier keer een portie zuivel drinkt of eet, is dat voldoende. Ook peulvruchten, groente en noten bevatten calcium.

Vitamine D

Vitamine D zorgt ervoor dat calcium uit de voeding goed door het lichaam wordt opgenomen. Vitamine D zit van nature in vlees en eieren, maar is vaak ook toegevoegd aan halvarine, margarine en bak- en braadproducten. Daarnaast maakt u vitamine D aan in uw huid onder invloed van zonlicht. Als u minstens een kwartier per dag buiten bent met handen en gezicht onbedekt is dat voldoende (u hoeft dus niet te zonnen). In de winter kunt u kiezen voor vitamine D supplementen. Komt u weinig buiten of draagt u buiten een sluier, dan kunnen deze supplementen u ook helpen.

Botbreuken bij een val voorkomen

Als u osteopenie hebt, is het extra belangrijk om vallen te voorkomen. Een val veroorzaakt immers vaak een botbreuk. Ziet u niet zo goed, gebruikt u medicijnen waardoor u sneller uw evenwicht verliest of bent u al een aantal keren gevallen? Bespreek dit met uw huisarts of verpleegkundige. Zij kunnen uw medicatie bijstellen en u indien nodig doorverwijzen naar een fysio- of bewegingstherapeut voor een balanstraining. Ook kunnen aanpassingen in uw woning nuttig zijn, zoals het wegnemen of vastleggen van vloerkleedjes en het beter verlichten van donkere hoekjes.

Het Diakonessenhuis heeft een osteoporosepolikliniek. Indien u naar aanleiding van deze folder vragen heeft over de diagnose osteopenie of osteoporose is het mogelijk om via de chirurg of orthopeed doorverwezen te worden naar de osteoporosepolikliniek. 

Polikliniek Chirurgie
088 250 5333

• toets 1 voor het maken / verzetten van afspraken op de polikliniek in Utrecht en Zeist
• toets 2 voor vragen rond opname
• toets 3 voor medisch inhoudelijke vragen
• toets 4 voor overige vragen

Voor het maken of verzetten van afspraken op de polikliniek in Doorn kunt u bellen met polikliniek Doorn, telefoonnummer 088 250 8888.
 

Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via [email protected]