Behandeling van de wortelpunt

Na een zenuwkanaalbehandeling door uw tandarts, geneest een ontsteking aan de wortelpunt soms niet. Op de röntgenfoto is dan vaak een zwart gebied bij de wortelpunt zichtbaar. Dit betekent dat het kaakbot ter plaatse is vervangen door ontstekingsweefsel. Ook breekt de ontsteking soms naar buiten door. In de mond is dan in de buurt van de wortelpunt een puistje (fistel) op het tandvlees zichtbaar. Af en toe komt uit de fistel een kleine hoeveelheid pus vrij, wat een vieze smaak in de mond kan veroorzaken.

De meeste patiënten hebben geen last van een ontsteking aan de wortelpunt. Zo’n ontsteking gaat echter niet vanzelf over. Klachten treden meestal pas op wanneer uw weerstand afneemt. De klachten kunnen bestaan uit een zeurende pijn, die wordt verergerd door te drukken of te tikken tegen de ontstoken tand of kies. Soms is er een zwelling van uw kaak of wang. Bij het optreden van deze acute ontsteking wordt in sommige gevallen een antibioticumkuur voorgeschreven als tijdelijke oplossing. Tegen de pijn kunt u pijnstillers innemen.

Als er sprake is van een ontsteking aan de wortelpunt zijn er verschillende mogelijkheden. Als er géén klachten zijn, kan worden besloten om af te wachten. Het risico bestaat dan echter dat de ontsteking op een bepaald (meestal ongelukkig) moment gaat opvlammen met pijn en zwelling tot gevolg. De zwelling moet eerst tot rust worden gebracht, voordat de ontsteking wordt behandeld. De tandarts kan proberen om het wortelkanaal opnieuw schoon te maken. Als dit niet mogelijk is, kan een wortelpuntbehandeling (apexresectie) worden gedaan.

Meenemen naar het ziekenhuis

Neem op de dag van de afspraak een identiteitsbewijs en de verwijsbrief mee naar het ziekenhuis. Komt u voor het eerst in het Diakonessenhuis, dan moet u zich inschrijven bij de balie Patiëntinschrijving. Neem in dat geval ook uw verzekeringspapieren mee.

Als de tandarts recent een digitale röntgenfoto heeft gemaakt, dan is deze foto wellicht bruikbaar tijdens uw consult. Van belang is wel dat uw naam, uw geboortedatum en de datum van opname zichtbaar zijn op de foto zelf. Een foto op papier kan helaas niet gebruikt worden. Laat de foto voorafgaand aan uw afspraak per mail versturen naar [email protected]

Verhinderd

Bent u verhinderd voor de behandeling of schikt het tijdstip niet in verband met de te verwachten nawerkingen? Geef dit dan zo snel mogelijk door aan de polikliniek Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie (MKA), uiterlijk 24 uur voor de behandeling. U kunt dan meteen een nieuwe afspraak maken.

Melden

Op de afgesproken tijd en locatie (Utrecht of Zeist) meldt u zich op de polikliniek MKA van het Diakonessenhuis.

Gang van zaken tijdens de ingreep

De behandeling vindt meestal plaats tijdens de eerste afspraak, behalve wanneer u een consultafspraak heeft. De behandeling vindt plaats onder plaatselijke verdoving. De kaakchirurg geeft rond het te opereren gebied een of meer injecties met verdovingsvloeistof.

Daarna legt de assistente de instrumenten klaar en dekt u af met een steriele doek, zodat alleen uw hoofd zichtbaar is. Na controle of de verdoving goed werkt, snijdt de kaakchirurg het tandvlees naast de kies of tand meestal in. De assistente houdt het tandvlees en de wang met een beugeltje opzij. De kaakchirurg maakt het tandvlees aan de zijkant van de tand/kies los waarna wat bot rond de wortel wordt weggeboord. Hierna worden de wortelpunt en het ontstoken weefsel eromheen verwijderd. Vaak krijgt u daarna een vulling in de wortel. Tot slot legt de kaakchirurg het tandvlees terug en hecht dit.

Om het bloeden te stoppen kunt u een zogenaamd ‘bijtgaas’ op de wond krijgen. Bijt gedurende een half uur tot een uur stevig op het gaas. Daarna haalt u het gaas uit de mond.

Soms blijkt pas tijdens de ingreep dat behandeling niet goed mogelijk is. Bijvoorbeeld als er een breuk in de wortel blijkt te zitten, of als de ontsteking toch uitgebreider blijkt dan aan de hand van de röntgenfoto werd verwacht. Het succes van de ingreep kan daardoor afnemen. De kaakchirurg overlegt dan met u of het zinvol is de tand/kies te behouden. Alternatieven zijn een implantaat, brug of uitneembare prothese.

Algemene risico’s

Geen enkele operatie is zonder risico’s. Ook bij een operatie in de mond zijn risico’s aanwezig, namelijk:

• Infectie van de wond. Hiervan kan sprake zijn als de pijn en zwelling na vier dagen weer toeneemt. Soms schrijft de kaakchirurg een antibioticum voor om dit te voorkomen.
• Beschadiging van een naburige kies, tandwortel of vulling. In sommige gevallen is dit niet te vermijden. Het ziekenhuis aanvaardt voor deze beschadigingen geen aansprakelijkheid. In overleg met uw eigen tandarts is eventueel herstel van schade mogelijk.

Specifieke risico’s

Bij behandeling in de onderkaak
Bij een operatie in de onderkaak is de kans op een blijvend verminderde gevoeligheid of een veranderd gevoel (bijvoorbeeld tintelen) van de helft van de tong, onderlip en/of kin aanwezig: De gevoelszenuw van de onderlip loopt door de onderkaak heen, soms heel dicht langs de wortels van de kiezen. De kans dat deze zenuw beschadigd wordt tijdens de ingreep is gewoonlijk zeer klein (kleiner dan 1:200). Om te weten hoe de zenuw loopt, wordt vooraf een röntgenfoto gemaakt. Bij een groot risico op beschadiging overlegt de kaakchirurg met u over eventuele alternatieve behandelmogelijkheden.

De gevoelszenuw van de tong loopt aan de binnenzijde soms dicht langs de verstandskies. Deze zenuw is op een röntgenfoto niet zichtbaar. Daarom is de kans op beschadiging van de zenuw niet in te schatten. Beschadiging komt echter zeer zelden (minder dan 1:500) voor en is meestal van tijdelijke aard.

Soms bestaat er een zeer kleine kans op een breuk van de onderkaak. Deze kans is met name aanwezig bij mensen met:

• een leeftijd boven de 40 jaar;
• een zeer dunne kaak;
• een grote holte in de kaak (door een cyste of het wegboren van bot).

De kaakchirurg schat op grond van deze aspecten de kans op een botbreuk in.

Bij behandeling in de bovenkaak
Soms kan tijdens de behandeling van een kies een opening naar de kaakholte ontstaan. Deze opening is meestal meteen goed te zien en kan direct worden gesloten. De ingreep duurt daardoor soms iets langer. Doet zich dit voor, dan mag u na de behandeling de neus minimaal twee weken niet snuiten. De neus ophalen mag wel. Bij niezen is het van belang de nies door de mond te laten ontsnappen en de nies niet  'in te houden'. Het gaat er om dat er géén druk op de neusbijholte wordt uitgeoefend. Een blaasinstrument bespelen en duiken wordt daarom ook de eerste drie weken na de ingreep afgeraden.

Bij- en nawerkingen

Pijn en zwelling
Na de ingreep heeft u in meer of mindere mate last van pijn of zwelling. Van een behandeling in de bovenkaak heeft u gewoonlijk minder last dan in de onderkaak.

De verdoving is na één tot vier uur uitgewerkt. U kunt dan pijn krijgen. De pijn is goed te bestrijden door het innemen van pijnstillers. Begin daarmee voordat de verdoving is uitgewerkt.

Zo nodig tot 4 maal daags 2 x 500 mg paracetamol (verkrijgbaar bij drogist/apotheek). Eventueel in combinatie met 3 maal daags 400 mg Ibuprofen (verkrijgbaar bij drogist/apotheek).

Ibuprofen wordt ontraden bij:

• patiënten boven de 65 jaar
• kinderen onder de 12 jaar
• allergie/overgevoeligheid voor ibuprofen ( astma aanval, galbulten, angio-oedeem)
• maag-darm ziekten (waaronder  maagzweer of colitis)
• verhoogde bloedingsneiging (zoals gebruik van middelen die de bloedstelping beïnvloeden)
• ernstige nierfunctiestoornis
• ernstige leverfunctiestoornis
• ernstig hartfalen
• gebruik van sommige antidepressiva, corticosteroiden, digoxine, fenytoïne, lithium en methotrexaat

Lees voor gebruik altijd de bijsluiter!

Zwelling van de wang of lip is een normaal gevolg van de ingreep. De zwelling is na 48 uur het grootst en neemt daarna langzaam af. 

Om zwelling en pijn tegen te gaan, kunt u af en toe een washand met daarin een plastic zak met ijsblokjes tegen de behandelde zijde houden. Doe dit wisselend op en af.

Bloeduitstorting en temperatuurverhoging
Soms is er sprake van een bloeduitstorting of een lichte temperatuurverhoging. Ook kan het zijn dat u moeite heeft met het openen van de mond. Na drie tot vijf dagen nemen deze klachten vanzelf af.

Nabloeden
De wond kan de eerste 24 uur na de behandeling een beetje bloeden. Dit gaat vanzelf over. Ook het speeksel kan de eerste dag na de ingreep nog wat rood zijn. Als de wond erg blijft bloeden, kunt u het volgende doen:

• Neem een schoon gaasje en maak daarmee uw mond schoon en droog. Neem een nieuw gaasje, vouw dat in elkaar en leg dit op de wond. Bijt of druk hier stevig op gedurende een half uur. Het gaat erom dat er druk op de wond wordt uitgeoefend. Als u geen gaasjes heeft, kunt u een schone zakdoek gebruiken.
• Spoel de mond de eerste 24 uur niet, omdat dit de kans op een nabloeding vergroot (tenzij er voor u een speciaal spoelmiddel is voorgeschreven dat bloedstelping helpt).

Vervoer naar huis

Het is raadzaam om na de behandeling niet zelfstandig aan het verkeer deel te nemen. Regel daarom vooraf een taxi of iemand die u naar huis brengt.

Adviezen voor thuis

Tanden poetsen en schoonmaken van de wond
Het schoonhouden van de mond is belangrijk voor een goede genezing. U kunt uw tanden en kiezen gewoon poetsen. Wees voorzichtig met de tandenborstel in de buurt van de wond.

Als bij u een gebitselement of wortel is verwijderd, of er is in bot geboord (bijvoorbeeld bij een apexbehandeling), dan adviseren wij u een mondspoelmiddel te gebruiken: chloorhexidine 0,10% of chloorhexidine 0,12%. U kunt dit kopen bij de drogist of apotheek. De meest voorkomende merknamen zijn Corsodyl en Perioaid, maar er bestaan ook huismerken. Begin niet eerder dan 24 uur na de behandeling met spoelen van de mond. Belangrijk is dat het een mondspoelmiddel is met chloorhexidine, maar zonder alcohol.

Roken, eten en drinken
Nadat de verdoving is uitgewerkt, kunt u normaal eten en drinken. Let er wel op dat voedsel of drank niet te warm is. Het gebruik van alcohol en roken wordt afgeraden.

Lichamelijke inspanning
Zware lichamelijke arbeid en sport zijn soms niet goed mogelijk en zijn de eerste dagen af te raden. U voelt daarna zelf het beste aan wanneer u pijn krijgt bij een bepaalde handeling of activiteit.

Hechtingen
De hechtingen lossen na één tot twee weken vanzelf op. Soms krijgt u een afspraak om de hechtingen te verwijderen.

Problemen thuis

Neem in de volgende situaties altijd contact op met het ziekenhuis:

• als de wond fors blijft bloeden, ondanks de eerder genoemde adviezen onder het kopje ‘nabloeden’
• bij koorts boven de 39°C
• als na vier of vijf dagen de pijn, zwelling en slikklachten erger lijken te worden
• als na drie dagen de verdoving nog niet helemaal uitgewerkt lijkt te zijn

De kaakchirurgen van het Diakonessenhuis werken nauw samen met de kaakchirurgen van het UMC Utrecht. Zij hebben de zorg bij eventuele problemen na de behandeling als volgt georganiseerd:

• Tijdens kantooruren kunt u bellen met de polikliniek MKA in het Diakonessenhuis (088 250 5900).
• Bij spoedgevallen buiten kantooruren belt u met het algemene nummer van het Diakonessenhuis (088 250 5000). U wordt dan zo nodig doorverbonden met de dienstdoende kaakchirurg van het Diakonessenhuis of het UMC Utrecht.

Controle

Het kaakbot groeit na enige tijd aan en vult het ontstane gat vanzelf weer op. Dit kan enkele maanden duren. Na ongeveer een half jaar moet u een controlefoto laten maken om te beoordelen of de genezing goed verloopt. Hiervoor wordt een afspraak gemaakt na de behandeling.

Aarzel niet om bij eventuele onduidelijkheden nader uitleg te vragen aan uw kaakchirurg. Als u vragen heeft, kunt u altijd contact opnemen met de polikliniek MKA via telefoonnummer 088 250 5900 of e-mail [email protected].

Polikliniek Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie
088 250 5900

Algemeen nummer Diakonessenhuis
088 250 5000

Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via [email protected]