Fysiotherapie bij COPD - Zuinig met lucht

U heeft COPD, waardoor dagelijkse activiteiten, zoals wassen, iets oprapen en boodschappen doen, een hele inspanning kunnen zijn. U wordt sneller benauwd, met als gevolg dat de activiteiten meer energie kosten. Daarom is het belangrijk dat u zo effectief mogelijk met uw energie omgaat. In deze folder vindt u tips ter ondersteuning.

Dagindeling

  • Ga na hoe u uw dag indeelt. Zo kunt u zien waar verandering nodig en mogelijk is.
  • De ochtenduren vallen u mogelijk het zwaarst, omdat u dan veel activiteiten achter elkaar moet ondernemen (douchen, aankleden, ontbijten, bed opmaken etcetera). Door activiteiten over de dag te verdelen kunt u energie sparen. Hiermee voorkomt u dat u de rest van de dag uitgeteld bent.
  • Uw luchtwegen zijn niet altijd even wijd. Houd hiermee rekening als u activiteiten gaat plannen (zie figuur 1).
  • Na het inhaleren van uw medicijnen zijn uw luchtwegen wijder waardoor u zich minder snel benauwd zult voelen. Houd hier rekening mee.
  • Bepaal welke activiteiten u zelf wilt doen en welke u (eventueel) aan anderen kunt overlaten.
  • Niet elke dag zult u zich even fit voelen. Voelt u zich op een dag dat u iets wilt ondernemen niet zo fit, zorg dan dat u het die dag rustig aan kunt doen.
Afbeelding van een grafiek met daarin de wijdte van de luchtwegen gedurende de dag vermeld

Afbeelding 1 - Wijdte van de luchtwegen gedurende de dag

Algemeen

  • Loop zo min mogelijk trap. Als u boven slaapt, bedenk dan ‘s ochtends voordat u naar beneden gaat wat u voor die dag mee wilt nemen naar beneden.
  • Doe de activiteiten rustig en neem regelmatig een korte pauze.
  • Doe zittend wat u zittend kunt doen. Dat bespaart lucht en energie. Voorbeelden van activiteiten die u zittend (eventueel aan tafel) kunt doen zijn: strijken, voorbereidingen treffen voor het koken, schoenen poetsen en klussen.
  • Zorg voor voldoende lichaamsbeweging. Regelmatig een wandeling maken of een stukje fietsen (op een hometrainer), zorgt dat u zich fitter gaat voelen. En als u zich fitter voelt, heeft u meer energie en zult u zich minder snel benauwd voelen. 
  • Zoek naar een gemakkelijke houding als u benauwd bent. Meestal is dit zittend met de armen gesteund op tafel of op uw bovenbenen.
  • Spreek, als u niet benauwd bent met de mensen in uw directe omgeving af, hoe ze u kunnen helpen op momenten dat u benauwd bent.
Afbeelding van een mevrouw die zittend aan het strijken is

Naar bed en opstaan

  • Houd de slaapkamer op een temperatuur van 16 graden. Wij adviseren u een kamerjas om te slaan, als u uit bed stapt.
  • Zet uw medicijnen klaar op uw nachtkastje, voor als u ’s ochtends kortademig wakker wordt. Neem de tijd om te inhaleren, rust even uit en stap dan pas uit bed.
  • Om uit bed te komen gaat u eerst op uw zij liggen. Trek uw benen in en kom met steun van beide armen omhoog, terwijl u uitademt. In bed stappen gaat op dezelfde manier in omgekeerde volgorde.
Afbeelding van  een mevrouw die op haar zij ligt met opgetrokken benen. En een afbeelding waarop mevrouw opstaat

Wassen en aankleden

  • Neem de tijd voor het wassen en aankleden.
  • Neem regelmatig een korte pauze om op adem te komen.
  • Bekijk of het prettiger voor u is om op een ander moment van de dag te douchen dan u gewend bent.
  • Zorg ervoor dat u alles bij de hand heeft, zodat u niet onnodig hoeft te lopen.
  • Zorg voor een vaste volgorde, zodat er een duidelijk structuur is.
  • Ga zoveel mogelijk zitten, bijvoorbeeld bij het aantrekken van sokken en schoenen.
  • Gebruik een tuinstoel onder de douche of een kruk bij de wastafel. Zorg er wel voor dat u voldoende ruimte heeft en dat dit veilig is.
  • Gebruik geen stoffen waar u gevoelig voor bent (haarlak, parfum, bodylotion en dergelijke). Vraag anderen in uw directe omgeving dit ook niet te gebruiken.

Bukken en tillen

  • Beperk bukken en tillen zoveel mogelijk. Probeer ook het gebruik van de armen boven het hoofd te beperken. Berg spullen die u dagelijks nodig heeft daarom tussen heup- en schouderhoogte op.
  • Handelingen die kracht vergen, kunt u het beste tijdens een uitademing doen.
  • Vermijd bukken zoals u ziet op onderstaande foto. De druk op uw borstholte veroorzaakt zo namelijk kortademigheid.
Afbeelding met een voorbeeld van de juiste en onjuiste manier van optillen

Bukken en tillen - Fout (links) en goed (rechts)

Praten

  • Probeer tijdens inspannende activiteiten niet te praten.
  • Probeer korte zinnen te maken. Onderbreek een langere zin tijdig om adem te halen.
  • Wilt u iets bespreken, doe dit dan op een moment dat u zich het minst benauwd voelt. Inhaleer voor het gesprek

Vragen

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen. Bespreek deze dan met uw fysiotherapeut.

Telefoonnummers

Afdeling Fysiotherapie
 088 250 6412

Opmerkingen over de tekst

Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via [email protected]

 

Bijgewerkt op: 24 januari 2019

Code: FYSIO23