Logopedie bij dysartrie

Dysartrie is een spraakstoornis die ontstaat door een verzwakking van de spieren van de tong, het gehemelte, de stembanden en de ademhalingsspieren. Die verzwakking van de spieren is meestal het gevolg van een aandoening van de hersenen of het zenuwstelsel. Zoals een beroerte (CVA), een hersentumor of een spierziekte. Iemand met dysartrie is vaak minder goed, slecht of niet te verstaan. De spraakstoornis kan plotseling ontstaan (acuut) of het kan langzaam aan steeds erger worden (degeneratief).

De spieren in onze tong, lippen, gehemelte, stembanden en de ademhalingsspieren zorgen ervoor dat we klanken kunnen vormen. Als er in deze spieren zwakte optreedt dan veranderen de klanken. Dit heeft vaak invloed op de verstaanbaarheid. Afhankelijk van de spieren die zijn aangedaan, kunnen zich de volgende problemen voordoen:

• Bij uitval van de spieren van de tong kunt u de tong niet meer snel en precies bewegen. De tong voelt dik aan. Dit geeft de klank van spreken met een dubbele tong.
• Is de kracht van de lippen beperkt (bijvoorbeeld door een verlamming aan een gezichtshelft)? Dan is het moeilijk om spanning op te bouwen die nodig is bij de uitspraak letters als de P en de B.
• Als de gehemeltespieren beperkt zijn, uit zich dit in spreken door de neus. Dit geeft een ‘nasaal’ geluid. Doordat hierbij veel lucht door de neus verloren gaat, kan de verstaanbaarheid sterk verminderen.
• Als de stembanden verzwakken, dan is het moeilijk om melodie en toon aan de spraak te geven. De spraak klinkt monotoon en zingen is niet goed meer mogelijk. Ook kan er juist teveel spanning in de stembanden ontstaan. De lucht wordt dan langs gespannen stembanden geperst, wat zeer vermoeiend spreken is.
• Zwakte in de ademhalingsspieren leidt tot (zeer) zacht spreken. Ook kan het moeilijk zijn de ademstroom tijdens het spreken te doseren. De spraak komt er dan stotend uit.

Bij dysartrie wordt vaak behandeling door een logopedist aangeraden.

Deze behandeling bestaat uit training van spieren in de mond, de stem en de ademhaling.

Bij acute dysartrie is de behandeling is erop gericht de spraak, stem en ademhaling weer zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. Het doel van de behandeling is de verstaanbaarheid te verbeteren zodat u weer makkelijker met anderen kunt spreken.

Bij degeneratieve dysartrie is de behandeling erop gericht om de bewegingen die nodig zijn voor het spreken en slikken, zo lang mogelijk te behouden.

Als de spraak te beperkt is of blijft, kan het fijn zijn om een ondersteunend communicatiemiddel te gaan gebruiken. U kunt hierbij denken aan een, spraakversterker, pictogrammen of een elektronisch communicatiemiddel. De logopedist kan u helpen bij het gebruik van deze middelen.

De logopedische behandeling duurt vaak enkele weken tot enkele maanden.

• Struikelt u vaak over uw tong? Probeer dan wat langzamer te spreken. De tong heeft dan meer tijd om de snelle afwisselingen, die nodig zijn voor de verschillende klanken, te vormen.
• Zorg voor een rustige omgeving, zonder achtergrondgeluid van bijvoorbeeld TV en radio.
• Kijk elkaar aan tijdens een gesprek. Veel informatie is af te lezen aan de mimiek en de mond.
• Gebruik ondersteunende gebaren.
• Als u te weinig adem heeft om hele zinnen uit te spreken, kan het prettig zijn de zin te verdelen in korte stukjes en na een paar woorden steeds even adem te halen (adempauze). Als ook dit te veel inspanning kost, kunt u proberen in kernwoorden te spreken.
• Als het spreken erg veel moeite kost, kunnen uw naasten u helpen door vragen te stellen waarop u met ja of nee kunt antwoorden.
• Als het even helemaal niet lukt om te spreken kunt u ook schrijven.

Heeft u vragen? Stel die dan gerust aan de logopedist.

Afdeling Logopedie
088 250 6412

Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via [email protected].