Stomazorg in 10 stappen

De MDL-verpleegkundige

De MDL-verpleegkundige informeert u tijdens het intakegesprek voor de operatie over de gevolgen van het krijgen van een stoma en de veranderingen in uw leven.  Zij is uw contactpersoon/aanspreekpunt voor, tijdens en na de opname en geeft voorlichting over hoe om te gaan met de stoma.

De stomaverpleegkundige

De stomaverpleegkundige houdt het genezingsproces van de stoma in de gaten. Zij regelt het meest geschikte stomamateriaal voor u en begeleidt u in de omgang met de stoma. Zij bezoekt u tijdens de opname op de afdeling. Na uw ontslag heeft u een paar keer een controle-afspraak met de stomaverpleegkundig op de polikliniek. Bij de controle-afspraken kunt u vragen stellen of problemen waar u thuis tegenaan loopt, bespreken. Dit kunnen vragen zijn rond de zorg van het stoma, voeding, psychische belasting, op seksueel gebied, werk of reizen. De stomaverpleegkundige begeleidt u met de stoma zodat u deze een plek kunt geven in uw dagelijks leven.

Tijdens het intakegesprek heeft u informatie gekregen over een stoma: wat is een stoma, hoe ziet een stoma eruit, hoe verzorgt u een stoma en waar moet u rekening mee houden. Ook laat de MDL-verpleegkundige u tijdens dit gesprek stomamateriaal zien. Dit mag u mee naar huis nemen zodat u hier vertrouwd mee kunt raken. Mocht u er aan toe zijn, dan kunt u het stomamateriaal een keer op uw buik plakken om te ervaren hoe dit voelt. Er zijn verschillende websites waar u informatie vindt, zoals de websites van Stichting Stomaatje of de Stomavereniging.

Op de dag van de opname komt de stomaverpleegkundige bij u langs om samen met u een plaats te bepalen waar de stoma moet komen. De plaats waar de stoma komt hangt af van een aantal factoren, zoals de vorm van uw buik, de kleding die u draagt en welke lichamelijk activiteiten u doet. Meestal komt de stoma op de rechter- of linker buikhelft, onder de navel.
Ter voorbereiding op de operatie moeten meestal de darmen schoongespoeld worden. Als dit bij u nodig is, dan hoort u dit tijdens het intakegesprek.

Op de opnamedag:

• De stomaverpleegkundige komt langs om de stomaplek af te tekenen.
• Om 13.00 uur en om 17.00 uur neemt u het midddel Eziclen volgens voorschrift (zie de folder 'Voorbereiding darmoperatie met Eziclen').
• Ieder uur moet u een glas vocht drinken.
• U krijgt een vloeibaar dieet.
• In de avond moet u 4 pakjes pre-op drinken (mits u geen diabeet bent). Pre-op bevat veel koolhydraten waardoor u na de operatie beter herstelt.
• Tot 6 uur voor de operatie mag u vloeibaar eten.
• Tot 2 uur voor de operatie mag u alleen water drinken.
• Vanaf twee uur voor de operatie moet u nuchter blijven.

Na de operatie heeft u enige tijd nodig om te herstellen van de ingreep. Zodra u zich iets beter voelt, is het verstandig zo snel mogelijk om te leren gaan met uw stoma. De afdelingsverpleegkundige en de stomaverpleegkundige begeleiden u hierbij.

Verder gelden de volgende leefregels:

• Probeer 500 ml te drinken.
• U krijgt twee pakje drinkvoeding die u deze dag moet drinken.
• U mag yoghurt/vla eten.
• Als dit goed gaat, mag u dit uitbreiden naar een licht verteerbaar dieet. Eet verspreid over de dag en kauw zo goed mogelijk.
• U mag rechtop zitten in bed.
• Als het lukt komt u één keer uit bed en gaat u even in de stoel naast uw bed zitten. 
• Bij hoesten of bewegen moet u de buik ondersteunen met een klein kussentje.

De eerste dag na de operatie gelden de volgende leefregels:

• Probeer 1500 ml te drinken.
• Twee keer per dag moet u 30 tot 60 minuten kauwgum kauwen.
• U krijgt een optimaal dieet met eiwitrijke tussendoortjes. Eet verspreid over de dag en kauw zo goed mogelijk. U kunt het best aan tafel eten.
• U komt, met begeleiding van de verpleegkundige en/of fysiotherapeut een aantal keer uit bed (zie de folder 'Beter uit bed'). U kunt de vorderingen bijhouden in het beweegplan dat u bij opname krijgt. 
• U kijkt mee bij het verzorgen van de stoma en bij het legen van het stomazakje.
• De verpleegkundige maakt een mal van papier (voor het bepalen van de maat van de stoma). De mal wordt in de loop van de tijd steeds aangepast totdat de stoma een definitieve vorm heeft.
• U krijgt een stoma oefenzakje om alvast  mee te oefenen
• Als het stomazakje 1/3 gevuld is, waarschuwt u de verpleegkundige.
• Bij hoesten of bewegen moet u de buik ondersteunen met een klein kussentje.

Op de tweede dag na de operatie gelden de volgende leefregels:

• Probeer 1500 ml te drinken.
• Twee keer per dag moet u 30 tot 60 minuten kauwgum kauwen.
• U krijgt een optimaal dieet met eiwitrijke tussendoortjes. U kunt het best aan tafel eten.
• U komt, met begeleiding, een aantal keer uit bed. U kunt de vorderingen bijhouden in het beweegplan dat u bij opname krijgt.
• U loopt een stukje onder begeleiding.
• Als het stomazakje 1/3 gevuld is, waarschuwt u de verpleegkundige.
• Onder begeleiding van de verpleegkundige leegt u het stomazakje.
• Onder begeleiding van de verpleegkundige verwijdert u het stomazakje en maakt u de stoma schoon.
• U maakt een afspraak voor morgen of overmorgen met een van uw naasten om mee te kijken met de stomazorg. 
• Bij hoesten of bewegen moet u de buik ondersteunen met een klein kussentje.
• In overleg met de afdelingsverpleegkundige wordt er thuiszorg aangevraagd voor stomazorg thuis.

Op de derde dag na de operatie tot aan de dag van ontslag gelden de volgende leefregels:

• U mag alles drinken.
• Twee keer per dag moet u 30 tot 60 minuten kauwgum kauwen.
• U krijgt een optimaal dieet met eiwitrijke tussendoortjes. Eet verspreid over de dag en kauw zo goed mogelijk.
• U komt steeds vaker en langer uit bed. U kunt de vorderingen bijhouden in het beweegplan dat u bij opname krijgt.
• U leegt zelf het stomazakje op het toilet.
• U legt zelf de benodigdheden klaar om de stoma te verzorgen.
• U voert zelfstandig de stomaverzorging uit onder begeleiding van de verpleegkundige.

Als u met ontslag gaat is het belangrijk dat u op de hoogte bent van onderstaande zaken. Mocht dat niet zo zijn, of bent u onzeker, meldt het dan bij de stomaverpleegkundige.

• Hoe u de opening in de huidplaat moet meten en knippen met gebruik van de mal.
• Hoe u het stomamateriaal moet aanbrengen en verwijderen.
• Wanneer het stomamateriaal geleegd of verwisseld moet worden.
• Hoe u bij een tweedelig systeem van het stomamateriaal het zakje kunt verwisselen. Bij een tweedelingsysteem zijn de plak op uw buik en het stomazakje los van elkaar te verwisselen.
• Welk materiaal u moet klaarleggen voor de stomaverzorging.
• Hoe u het stomamateriaal moet legen.
• Hoe u de huid rond de stoma reinigt en droogt.
• Hoe de huid rond de stoma eruit hoort te zien.
• Hoe de huid rond de stoma verzorgd moet worden (welke middelen u wel of niet kunt gebruiken).
• Hoe het opvangmateriaal weggegooid moet worden.
• Waar u met uw voeding rekening mee moet houden (als u een ileostoma heeft, is de diëtist hiervoor bij u langs geweest).
• Dat u bij meer dan één liter stomaproductie per 24 uur (zeven tot acht keer per 24 uur stomazakje legen) contact op moet nemen met de stomaverpleegkundige.

Bij ontslag gelden de volgende aandachtspunten:

• Als u na ontslag nog hulp nodig heeft bij de verzorging van uw stoma, dan komt de wijkverpleegkundige u hier thuis bij helpen. 
• U krijgt een overdracht mee voor de thuiszorg over de verzorging van de stoma.
• De afdelingsverpleegkundige heeft voor twee weken stomamateriaal besteld. Dit wordt bij u thuis afgeleverd.
• Bij ontslag krijgt u drie afspraken mee voor controle op de polikliniek: bij de chirurg, de stomaverpleegkundige en een telefonische afspraak met de MDL-verpleegkundige.

U heeft of krijgt de volgende folders die u thuis nog eens rustig kunt nalezen:

1. Naar huis na een buikoperatie
2. Een darmstoma
3. Het verwisselen van een stomaopvangsysteem
4. De stoma-operatie stap voor stap
5. Weer fit worden na een stoma-operatie
6. Voeding en een stoma
7. Hints en tips
8. Voor mensen met een stoma en hun partner
9. Folder met internetadressen en hulpverleners

Aandachtspunten voor thuis:

• Een ileostoma kunt u het beste voor het ontbijt verzorgen.
• De verzorging van een colostoma kunt u afstemmen op het ontlastingspatroon. Dit neemt na enige tijd een vast ritme aan.
• Probeer de instructies uit de folder 'Beter uit bed' thuis voort te zetten en uit te breiden. Bewegen helpt bij het herstellen van uw conditie en dit kan helpen om complicaties te voorkomen.
• Neem bij uw bezoek aan de stomaverpleegkundige het stomamateriaal en de mal van thuis mee.
• Verzorg uw stoma niet op de dag dat u voor controle komt. Tijdens de controle wordt uw materiaal gewisseld.
• Neem contact op met de stomaverpleegkundige bij veranderingen/problemen met uw stoma, huid, ontlasting of bloedverlies.
• In de folder ‘Een darmstoma’ vindt u meer informatie, leefregels en adviezen.
• U mag de eerste zes weken na de operatie maximaal vijf kilo tillen.
• Na zes weken mag u maximaal tien kilo tillen.
• Het is belangrijk om te (blijven) bewegen en/ of te sporten. Met een stoma is dit niet altijd zomaar mogelijk en vanzelfsprekend. Een gespecialiseerde fysiotherapeut van bijvoorbeeld de OOFU (Oedeem- en oncologie fysiotherapie Utrecht) kan u hierbij helpen.

U kunt de volgende onderwerpen bespreken met de stomaverpleegkundige:

• uw ziekte en de behandeling;
• dagelijkse verzorging van de stoma;
• het stomamateriaal;
• leveranciers van materialen, verzekering en vergoedingen;
• lekkages, huidproblemen, stoma-afwijkingen;
• geur en gasvorming;
• voeding;
• hoeveelheid en soort ontlasting;
• aanpassingen van de kleding;
• de steun van uw partner, naasten en familie;
• seksualiteit en zwangerschap;
• werken;
• sporten, zwemmen;
• uitjes, bezoeken van anderen, onderweg zijn, vakantie en reizen, autogordel;
• patiëntenverenigingen;
• andere onderwerpen die u bezighouden.

Heeft u vragen, neem dan op werkdagen van 7.30 tot 15.30 uur contact op met de stomaverpleegkundige via telefoonnummer 088 250 5761. De MDL-verpleegkundige chirurgie is op werkdagen telefonisch te bereiken van 13.00 tot 15.00 uur via telefoonnummer 088 250 6639. Bij spoed is de MDL-verpleegkundige 24 uur per dag te bereiken.

Verpleegafdeling Maag, darm-, leverziekten en chirurgie (1 F)
088 250 6451 (kamer 23-26) / 088 250 6452 (kamer 15-22)

Stomaverpleegkundige
088 250 5761 (op werkdagen van 7.30 tot 15.30 uur)

MDL-verpleegkundige Chirurgie
088 250 6639 (maandag t/m vrijdag van 13.00 tot 15.00 uur) Bij spoedgevallen 24 uur bereikbaar

Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via communicatie@diakhuis.nl.