Verwijdering van de schildwachtklier

Als borstkanker uitzaait, gaat dit meestal via de lymfeklieren in de oksel. De klier (of klieren) die als eerste het lymfevocht opvangt, noemen we de schildwachtklier (ook wel sentinel node of poortwachterklier). Deze klier (of klieren) zal bij uitzaaiïng van de borstkanker vaak als eerste eventuele kankercellen bevatten.

Als er geen uitzaaiingen zijn in de schildwachtklier is het heel waarschijnlijk dat er in de rest van de okselklieren ook geen kankercellen zitten. De oksel hoeft dan niet verder behandeld te worden. Vinden we wèl uitzaaiingen in de schildwachtklier, dan krijgt u meestal een aanvullende behandeling van de lymfeklieren.

Meenemen

In de folder ‘Opname in het Diakonessenhuis’ kunt u lezen wat u mee moet nemen voor uw opname in het ziekenhuis.

Informatie

U krijgt tijdens het intakegesprek bij de mammacareverpleegkundige de brochure ‘Opname in het Diakonessenhuis’. Na het intakegesprek geeft de anesthesist u informatie over de verdoving en krijgt u de folder ‘Algehele en regionale anesthesie’.

Verhinderd

Bent u verhinderd voor de operatie? Wilt u dit dan zo spoedig mogelijk (uiterlijk 48 uur voor de opname) melden aan de opnameplanner Chirurgie? Er kan dan iemand anders in uw plaats komen. Bovendien kunt u meteen een nieuwe afspraak maken. Het telefoonnummer vindt u achter in deze folder.

Melden

Op de opnamedag meldt u zich op het afgesproken tijdstip op de verpleegafdeling.

Anesthesie

De operatie wordt verricht onder algehele verdoving. De medische term voor verdoving is anesthesie.

Voorbereidend onderzoek

Op de dag van de operatie krijgt u meestal ’s ochtends op de afdeling Nucleaire geneeskunde een onderzoek om te achterhalen waar de schildwachtklier precies zit. Hiervoor krijgt u in de aangedane borst een kleine hoeveelheid van een licht radioactieve stof (99mTc-nanocolloid) ingespoten. Deze stof stroomt van de plaats waar het gezwel zit of gezeten heeft door een lymfevat naar de schildwachtklier. De radioactieve stof moet twintig minuten inwerken. Na 20 minuten kijken we met een zogenaamde gammacamera of de schildwachtklier zichtbaar is en worden er vanuit verschillende richtingen foto's gemaakt. Vervolgens krijgt u een nieuwe afspraak in de loop van de ochtend om het vervolg te bekijken en opnieuw foto's te maken. Dit doen we twee of drie keer. Bij de laatste afspraak wordt de schildwachtklier of -klieren met een viltstift op de huid gemarkeerd en wordt met een probe (een kleine detector in de vorm van een grote pen) gecontroleerd of de juiste plaats met viltstift is aangegeven. De probe geeft met geluid aan waar de schildwachtklier of -klieren zich bevindt. Ook tijdens de operatie gebruiken we de probe om de schildwachtklier op te sporen.

Met dit onderzoek wordt de schildwachtklier alleen opgespoord. Pas als de schildwachtklier verwijderd is, kan hij worden onderzocht op uitzaaiingen.

Duur van het onderzoek

De duur van het onderzoek verschilt per patiënt. Meestal komt u 2 à 3 keer 20 minuten verspreid over de ochtend naar de afdeling Nucleaire geneeskunde.

Aandachtspunten

Zwanger?
Bestaat de mogelijkheid dat u zwanger bent op het moment van onderzoek of geeft u borstvoeding? Meld dit dan vóór het onderzoek aan de afdeling Nucleaire geneeskunde.

Bij verhindering
De radioactieve stof die voor dit onderzoek nodig is, wordt speciaal voor u besteld. Wij verzoeken u dan ook, wanneer u verhinderd bent om op het afgesproken tijdstip te komen, dit tenminste twee dagen voor het onderzoek door te geven aan de afdeling Nucleaire geneeskunde.

Kinderen
Het is aan te raden om geen kleine kinderen mee te nemen naar de afdeling Nucleaire geneeskunde. In de wachtkamer zitten namelijk meerdere mensen die zijn ingespoten met een radioactieve stof. Het is beter dat kinderen geen straling ontvangen als dat niet nodig is.

Vragen

Als u vragen heeft, kunt u altijd contact opnemen met de afdeling Nucleaire geneeskunde, telefoonnummer 088 250 6263. De afdeling is op werkdagen bereikbaar van 8.30 uur tot 16.30 uur.

Als de schildwachtklier is opgespoord gaat u naar de operatiekamer. De operatie gaat als volgt: 

• Nadat u onder narcose bent gebracht, gebruikt de chirurg de probe om de schildwachtklier in beeld te brengen. Als de schildwachtklier niet wordt gevonden, wordt een kleine hoeveelheid blauwe inkt ingespoten bij het gezwel of op de plaats waar deze gezeten heeft. Ook deze kleurstof stroomt via de lymfebanen naar de schildwachtklier. Deze klier is nu radioactief en kleurt ook blauw. De chirurg vindt de schildwachtklier nu meestal alsnog en zal deze verwijderen.
• Nadat de schildwachtklier is verwijderd, wordt ook het gezwel verwijderd.
• Als het tijdens de operatie niet lukt om de schildwachtklier op te sporen, ondanks het inspuiten van de blauwe vloeistof, kan er soms besloten worden om meerdere lymfeklieren te verwijderen. 

Duur van de operatie

De operatie duurt 30 tot 45 minuten. 

Onderzoek van de schildwachtklier

De verwijderde schildwachtklier wordt binnen een week onderzocht op aanwezigheid van uitzaaiingen. Na ongeveer een week krijgt u hiervan de uitslag. De arts en/ of verpleegkundig specialist bespreekt dan ook de mogelijke vervolgbehandelingen met u.

Bijwerkingen

Er zijn geen bijwerkingen te verwachten van de radioactieve stof waarmee de schildwachtklier opgespoord wordt. De hoeveelheid radioactiviteit van de ingespoten stof geeft minder dan 25% van de natuurlijke stralenbelasting waaraan u in Nederland per jaar bloot staat. De blauwe inkt die eventueel tijdens de operatie ingespoten wordt, kan uw urine na de operatie groen kleuren. Het gebied waar de inkt ingespoten is, kan enkele weken tot maanden blauw verkleurd blijven.

Pijn

De wonden van de operatie kunnen de eerste dagen na de operatie gevoelig zijn. Ook kan het gebied onder de arm gevoelig en/of stijf zijn. Op de afdeling krijgt u hiervoor adviezen en zo nodig pijnmedicatie voor thuis.

Een verwijdering van de schildwachtklier is lichamelijk gezien geen zware operatie. Zoals bij elke operatie, zijn ook bij een borstkankeroperatie risico’s op de volgende complicaties: nabloeding, wondinfectie en zwelling door wondvocht (seroom).

Naar huis

Als de operatie gecombineerd is met de operatie van de borst gaat u de dag na de operatie in principe weer naar huis. Als alleen de schildwachtklier is verwijderd kunt u in principe de dag van de operatie weer naar huis. Dit kan in de middag of in de loop van de avond zijn. Na de schildwachtklierprocedure mag u alles doen zolang het geen pijn doet.

Controle

U krijgt bij het ontslag uit het ziekenhuis een afspraak mee voor de eerste poliklinische controle bij de medisch of verpleegkundig specialist. Tijdens deze afspraak wordt de wond gecontroleerd en krijgt u de uitslag van het microscopisch onderzoek te horen.

Problemen thuis

Als zich thuis na de operatie problemen voordoen, kunt u via de polikliniek Chirurgie een (telefonische) afspraak maken bij de medisch of verpleegkundig specialist.

Gesprek mammacareverpleegkundige

Ongeveer vier weken na de operatie wordt u door de mammacareverpleegkundige gebeld. Tijdens dit gesprek wordt onder andere het ziekteverloop en uw ervaring van de afgelopen weken besproken.

Telefoonnummers

Polikliniek Chirurgie
088 250 5333

• toets 1 voor het maken / verzetten van afspraken op de polikliniek in Utrecht en Zeist
• toets 2 voor vragen rond opname
• toets 3 voor medisch inhoudelijke vragen
• toets 4 voor overige vragen

Voor het maken of verzetten van afspraken op de polikliniek in Doorn kunt u bellen met polikliniek Doorn, telefoonnummer 088 250 8888.

Opnameplanner Chirurgie
088 250 5333 (toets 2)

Mammacareverpleegkundige Utrecht
088 250 6786 (op woensdag en vrijdag van 9.00 tot 15.00 uur)

Mammacareverpleegkundige Zeist
088 250 9359 (op donderdag van 9.00 tot 15.00 uur)

Polikliniek Nucleaire geneeskunde Utrecht
088 250 6263

Meer informatie?

Heeft u vragen, neem dan contact op met de medisch of verpleegkundig specialist. U kunt een telefonische afspraak maken via de polikliniek Chirurgie. 
Met vragen over het nucleaire onderzoek kunt u terecht bij de afdeling Nucleaire geneeskunde.

Meer informatie over wachttijden en onze zorgverleners? Kijk dan op de volgende twee pagina's: