Gipsverband (informatie voor jongeren)

Een verband van gips of kunststofgips zorgt ervoor dat je je arm of been niet meer kunt bewegen. De botbreuk krijgt zo de kans om goed te genezen.

Tijdens de droogtijd is het gips kwetsbaar. Wees er dus voorzichtig mee. Als het gips breekt, neem dan contact op met de gipskamer of de Spoedeisende hulp.

• Een gipsspalk is na één uur hard en na 48 uur helemaal droog. Je mag er niet op lopen en krijgt het advies om krukken te gebruiken. Hoe je deze aanschaft, lees je verderop in deze folder. 
• Kunststofgips is na 30 minuten hard. In overleg met de dokter of de gipsverbandmeester mag je er op lopen. 

Adviezen bij zwelling

Door de botbreuk ontstaat een inwendige bloeding. Dit leidt tot zwelling en soms ook tot een bloeduitstorting (blauwe plek). Een zwelling leidt meestal niet tot problemen. Soms neemt de zwelling zo toe dat de bloedtoevoer naar je hand of voet belemmerd wordt. Je kunt dan de volgende klachten krijgen:

• tintelen 
• doof gevoel 
• bleekheid 
• koud aanvoelen 
• blauwe verkleuring 
• pijn

Als je een of meerdere van deze klachten krijgt, leg dan je arm of been hoog. Als de klachten niet afnemen, neem dan contact op met de gipskamer of de spoedeisende hulp.

Arm/been omhoog

Om zwelling te voorkomen of te verminderen is het belangrijk dat je je ingegipste arm of been de eerste week hoog houdt. Hieronder lees je hoe je dat doet. 

Arm:
Als je arm in het gips zit, krijg je een mitella of draagband (sling) mee. Gebruik deze altijd als je loopt. Leg je arm als je zit of ligt op een kussen en zorg ervoor dat je hand hoger ligt dan je elleboog.  

Been:
Leg je been op kussens zodat je voet hoger ligt dan je heup. Je mag niet te veel lopen omdat de zwelling dan toeneemt.

Krukken

Vaak moet je met krukken lopen als je been gebroken is. Je krijgt van de dokter of de gipsverbandmeester te horen of je je been mag belasten (of je er op mag staan of lopen). Je kunt krukken huren via de Spoedeisende hulp op locatie Utrecht of de gipskamer op locatie Zeist. Je kunt ze maximaal 5 weken huren voor €18,40. Bij diverse thuiszorgwinkels en/of thuiszorgorganisaties zijn krukken, onder bepaalde voorwaarden, kosteloos beschikbaar. Informeer bij deze organisaties naar de voorwaarden.  

Loopgips

Als je loopgips hebt, let dan op dat je niet met je been gaat slepen. Probeer zo normaal mogelijk te lopen (je zult merken dat je maar kleine stappen kunt nemen). Meestal krijg je een loopzooltje die je aan het gips kunt vastmaken met klittenband. Gebruik deze altijd als je loopt. De ruwe zool voorkomt uitglijden en beschermt het gips. Zorg dat de zool van je andere schoen net zo dik is als de zool van de loopzool zodat je niet scheef gaat lopen.

Baden en douchen

Gips mag niet nat worden. Bescherm het gipsverband dus bij douchen of in bad gaan: wikkel een handdoek om het gips en doe er een plastic zak of een speciale waterdichte hoes overheen (de hoes is tegen betaling verkrijgbaar op de gipskamer, bij de apotheek en bij sommige drogisterijen). Een plastic zak kan je met pleisters en vershoudfolie uit de keuken waterdicht afplakken op je huid. 

Oefeningen

Het is erg belangrijk dat je je lichaam soepel houdt. Dit is goed voor de bloedsomloop en kan zwelling tegengaan. Doe daarom de volgende oefeningen minimaal 5 keer per dag (het mag vaker). Ook als het moeilijk is door pijn of zwelling: blijven proberen!

Armoefeningen:

• Maak 3 tellen lang een vuist en strek daarna je vingers 3 tellen (5x). 
• Draai 5 rondjes met je schouder: ga iets voorovergebogen staan en maak een draaiende beweging, alsof je in een pan roert. 
• Als je elleboog niet in het gips zit: strek en buig je elleboog (5x).

Beenoefeningen:

• Trek je tenen 3 tellen naar je toe (omhoog) en daarna 3 tellen van je af (omlaag) (5x). 
• Til zittend je gestrekte been gedurende 3 tellen op (5x). 
• Als je knie niet in het gips zit: strek en buig je knie (5x).

Adviezen bij jeuk

Je kunt jeuk krijgen onder het gips. Dit speelt vooral bij het witte kalkgips omdat dit een beetje kan afbrokkelen. De gipskruimels gaan dan tussen je huid en het gips zitten en veroorzaken jeuk. Gebruik geen breinaalden of andere voorwerpen om onder het gips te krabben want dan kun je jezelf verwonden. Föhnen met koude lucht tussen de huid en het gipsverband kan verlichting geven. Bij kunststof gips zul je doorgaans minder last hebben van jeuk. Bij de apotheek kun je eventueel een spuitbus met mentholspray kopen tegen de jeuk. Spuit dit onder het gips. 

Contact opnemen

Neem in de volgende gevallen contact op met de gipskamer of met de Spoedeisende hulp (de telefoonnummers vind je achter in deze folder):

• Als je vingers of tenen gaan tintelen, dik worden of paarsblauw verkleuren. 
• Als je je vingers of tenen niet of nauwelijks kunt bewegen. 
• Als het gips knelt of je arm/been pijn doet (pijn op de plaats van de breuk is de eerste dagen normaal). 
• Als het gips gebroken is (je mag er dan niet meer op staan). 
• Als het gips slap is geworden.

Algemeen

Je arm of been kan na het verwijderen van het gips dikker worden. Dit is niet erg en gaat vanzelf over. Om er minder last van te krijgen is het raadzaam om:

• je arm/ been de eerste dagen niet te veel te belasten;  
• je arm/ been de eerste dagen nog hoog te houden; 
• de oefeningen te blijven doen.

Verwijderen van gips om het been

Neem stevige schoenen mee naar het ziekenhuis. Het kan namelijk zijn dat je na het verwijderen van het gips meteen weer mag lopen. Dit hoor je van de dokter of de gipsverbandmeester. Neem ook je krukken mee. Doordat je spieren en gewrichten stijf zijn geworden, heb je ze misschien nog nodig. Om zwelling van het been te voorkomen, krijg je soms een elastische kous voor overdag. Trek de kous uit als je naar bed gaat. Dit moet je ongeveer 3 tot 5 dagen doen.

Als je vragen hebt, kun je altijd bellen met de gipsverbandmeester van jouw ziekenhuis. Als deze er niet is, kun je contact opnemen met de verpleegkundige van de spoedeisende hulp.

Gipskamer Utrecht
088 250 6213

Gipskamer Zeist
088 250 9438

Spoedeisende hulp Utrecht
088 250 6211

Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via [email protected].