Patiëntenrechten van u en uw kind

De site is afgestemd op verschillende leeftijden en heet: jadokterneedokter.nl.   

De patiëntenrechten zijn vastgelegd in verschillende wetten, zoals de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) en de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector (WKCZ). Naast rechten hebben u en uw kind ook plichten. Deze staan aan het einde van de folder.   

Waar in de tekst over ouders wordt gesproken, kunt u ook verzorgers lezen.  

In het dagelijkse leven zijn de ouders de wettelijke vertegenwoordigers van een kind dat nog geen 18 jaar is. Dit betekent dat het kind tot die leeftijd onder het gezag van de ouders staat en dat de ouders voor het kind beslissen.   

Dit ligt anders wanneer het gaat om medische zorg. De wetgever vindt namelijk dat 16- en 17-jarigen goed in staat zijn om zelf beslissingen over hun gezondheid te nemen.  

Leeftijd bepaalt de rechten

De WGBO onderscheidt drie leeftijdscategorieën en regelt voor elke categorie afzonderlijk de rechten van het kind en de ouders. 
De drie categorieën zijn:   

• tot 12 jaar;  
• 12 tot 16 jaar; 
• 16 jaar en ouder.

Kinderen tot 12 jaar
Kinderen tot 12 jaar vallen volledig onder de zeggenschap van ouders. Toch zijn de wat oudere kinderen in deze leeftijdscategorie vaak al goed in staat om mee te denken over hun gezondheid en de problemen die daarmee te maken hebben.   

Voor deze leeftijdscategorie gelden dan ook de volgende regels:   

• Het zijn de ouders die een behandelingsovereenkomst met de behandelaar aangaan en die toestemming moeten geven voor onderzoek en/of behandeling. 
• Het kind moet zoveel mogelijk worden betrokken bij de beslissingen die worden genomen. 
• De ouders dienen te worden geïnformeerd.  
• Het kind moet ook worden geïnformeerd, waarbij de informatie op het bevattingsvermogen van het kind moet zijn afgestemd.  
• De ouders hebben het recht het medische dossier in te zien, de kinderen niet. Als de ouders dat willen, kunnen zij het dossier, of een gedeelte daarvan met het kind doornemen.  

Kinderen van 12 tot 16 jaar
Kinderen van 12 tot 16 jaar hebben volgens de wet bij medische behandelingen of onderzoeken een belangrijke eigen stem. 

Voor deze leeftijdscategorie gelden dan ook de volgende regels:   

• Behalve de ouders moet ook het kind zelf toestemming geven voor onderzoek en/of behandeling. 
• Zowel het kind als de ouders hebben er recht op te worden geïnformeerd.  
• Zowel het kind als de ouders hebben recht op inzage in het medische dossier.   

Op de hoofdregel van dubbele toestemming bij kinderen tussen 12 en 16 jaar bestaan twee uitzonderingen. In deze gevallen kan de hulpverlener besluiten om geen dubbele toestemming te vragen en de ouders niet in te lichten. De toestemming van het kind is dan voldoende. 
Deze uitzonderingen zijn: 

1. Ernstig nadeel: een situatie waarin een kind ernstig nadeel ondervindt wanneer het niet wordt behandeld, bijvoorbeeld bij een bloedtransfusie. 
2. Weloverwogen wens: wanneer het kind de behandeling weloverwogen wenst, bijvoorbeeld bij een abortus of vaccinatie.  

Jongeren van 16 jaar en ouder
Jongeren van 16 jaar en ouder worden door de WGBO op één lijn gesteld met volwassenen. Bij zaken die te maken hebben met hun gezondheid worden zij dus niet meer als minderjarig beschouwd, ook al zijn zij nog geen 18 jaar.   

Voor deze leeftijdscategorie gelden de volgende regels:  

• De jongeren kunnen zelfstandig beslissen of zij voor een medisch onderzoek of behandeling toestemming geven. 
• Er is geen toestemming van ouders nodig. 
• De jongeren hebben er recht op volledig te worden geïnformeerd. 
• De ouders worden alleen geïnformeerd als hun kind daarmee akkoord gaat. 
• De jongeren hebben het recht om het medische dossier in te zien, daar is geen toestemming van de ouders voor nodig.    
• De ouders mogen het medische dossier inzien als hun kind daarmee akkoord gaat.   

In principe gaan onze hulpverleners ervan uit dat u en/of uw kind instemt met het onderzoek of de behandeling, bijvoorbeeld bij bloedafname. Zeg het hen daarom wanneer u of uw kind geen toestemming geeft.   

Bij ingrijpende of ongebruikelijke onderzoeken of behandelingen, zal de hulpverlener nadrukkelijk om toestemming vragen. Dit is ook het geval wanneer een risico vaak voorkomt of ernstig is.   

Bij spoed proberen wij uw toestemming en/of de toestemming van uw kind te krijgen. Lukt dit echt niet, dan mag de hulpverlener zonder toestemming handelen, tenzij u of uw kind van tevoren hebt aangegeven af te zien van een (be)handeling.  

Recht op informatie

Er is goede informatie nodig om toestemming te kunnen geven. De hulpverlener vertelt u en uw kind daarom wat er gaat gebeuren en waarom. Vraag gerust om toelichting als u iets niet duidelijk is. U en uw kind hebben recht op duidelijke informatie over:  

• ziekte of aandoening van uw kind; 
• aard, doel en verloop van een voorgestelde behandeling, onderzoek of uit te voeren verrichting;  
• te verwachten gevolgen en/of risico’s hiervan;   
• alternatieven (andere onderzoeken/andere behandelingsmogelijkheden); 
• vooruitzichten voor de gezondheid van uw kind, voor zover dit verband heeft met het onderzoek en/of behandeling.
   

De gegevens die nodig zijn voor de behandeling van uw kind worden vastgelegd in een medisch dossier. Ook noodzakelijke gegevens die uw arts elders heeft opgevraagd worden hierin bewaard, bijvoorbeeld van een arts uit een ander ziekenhuis. Deze gegevens van uw kind worden alleen verstrekt aan hulpverleners die rechtstreeks bij de behandeling van uw kind zijn betrokken, zowel binnen als buiten het ziekenhuis. In andere gevallen wordt eerst uw toestemming gevraagd.

Recht op inzage, aanvulling, correctie, afscherming en vernietiging

U of uw kind heeft recht op inzage van het medisch en verpleegkundig dossier. Gegevens die de privacy van anderen schaden en persoonlijke werkaantekeningen van de arts mag u niet inzien.   

Bent u of uw kind van mening dat het dossier feitelijke onjuistheden bevat, dan kunt u aan uw arts vragen dit te veranderen. U kunt ook een aanvullende verklaring laten opnemen of vragen om gegevens voor anderen af te schermen. Daarnaast kunt u of uw kind vragen om (een deel van) de gegevens te laten vernietigen. 
Het vernietigen kan een arts in twee gevallen tegenhouden: 

1. De gegevens zijn van belang voor iemand anders dan uw kind, bijvoorbeeld erfelijkheidsgegevens. 
2. Er is een wettelijke bepaling of andersoortige regeling die vernietiging verbiedt.  

Bewaartermijn

Medische gegevens worden vijftien jaar bewaard. Deze termijn kan langer worden wanneer de arts de gegevens nodig heeft om goede zorg aan uw kind te bieden. Denk hierbij aan de langlopende of terugkerende behandelingen bij chronische ziekten of erfelijke aandoeningen. De termijn kan ook korter zijn wanneer u wilt dat het dossier wordt vernietigd (zie hierboven).

Kopie

U of uw kind kan op verzoek een kopie krijgen van het dossier of van een gedeelte daarvan. Voor inzage in het dossier of een kopie kunt u overleggen met uw hulpverlener. Ook kunt u contact opnemen met het medisch archief via telefoonnummer (het telefoonnummer vindt u achter in de folder). Aan het maken van een kopie van het dossier zijn kosten verbonden.

De hulpverlener moet de privacy van uw kind beschermen en bewaren. Alles wat is besproken, wordt vertrouwelijk behandeld. Medische behandelingen moeten worden uitgevoerd zonder dat anderen dat kunnen zien of horen. Handelingen of onderzoeken worden alleen uitgevoerd in het bijzijn van personen die rechtstreeks bij de behandeling zijn betrokken. Voor aanwezigheid van anderen (co-assistenten, stagiaires) wordt uw toestemming gevraagd.   

Al onze medewerkers zijn verplicht tot geheimhouding van medische gegevens. Vanaf 16 jaar geldt deze geheimhoudingsplicht ook tegenover de ouders.  

Onderzoek buiten het Diakonessenhuis

Het Diakonessenhuis verstrekt patiëntengegevens voor wetenschappelijk onderzoek en voor registratie aan externe instanties. Op deze manier worden uit het hele land gegevens verzameld. Dit kan wetenschappelijk veel waarde hebben voor de bestrijding van bepaalde ziekten. 

Het verstrekken van gegevens gebeurt meestal anoniem. De gegevens zijn dan niet herleidbaar tot uw kind. Heeft u of uw kind bezwaar tegen het anoniem verstrekken van uw gegevens, dan kunt u dit schriftelijk kenbaar maken bij de functionaris Gegevensbescherming via [email protected]. Uw gegevens worden dan niet meer doorgegeven. 

Soms worden de gegevens niet anoniem verstrekt. In dat geval wordt altijd eerst de toestemming van u en/of uw kind gevraagd.  

Onderzoek in het Diakonessenhuis

In het Diakonessenhuis zelf wordt ook regelmatig wetenschappelijk en statistisch onderzoek verricht. Het kan voorkomen dat een arts u en/of uw kind vraagt hieraan mee te werken. Voordat u beslist of u dit wilt, krijgt u duidelijke (mondelinge en schriftelijke) informatie over de aard en het verloop van het onderzoek en de voor- en nadelen die deelname met zich meebrengt. 

Wanneer u toestemt, vragen wij u en/of uw kind een formulier te ondertekenen.  

Toestemming geven

Het is afhankelijk van de leeftijd van uw kind wie toestemming geeft voor het verstrekken van patiëntengegevens aan derden en/of voor deelname aan wetenschappelijk/statistisch onderzoek:  

• Kinderen van 0 tot 12 jaar       
  De ouders geven toestemming en tekenen eventueel een formulier.  
• Kinderen van 12 tot 16 jaar 
  Zowel het kind als de ouders geven toestemming en tekenen eventueel gezamenlijk een formulier.   
• Jongeren vanaf 16 jaar       
  Toestemming van de ouders is niet meer nodig.     

Voor het stellen van een diagnose wordt vaak bloed, urine of ander lichaamsmateriaal onderzocht. Nadat het aangevraagde onderzoek is uitgevoerd en de resultaten bekend zijn, wordt het lichaamsmateriaal, na inachtneming van de bewaartermijn, vernietigd. In enkele gevallen worden de restanten lichaamsmateriaal gebruikt als testmateriaal om bijvoorbeeld een onderzoeksmethode te verbeteren. Uiteraard wordt het materiaal voor dit doeleind geanonimiseerd. Dat wil zeggen dat niet meer te achterhalen is dat het materiaal van uw kind afkomstig is. Heeft u bezwaar tegen het gebruik van het lichaamsmateriaal van uw kind als testmateriaal, dan kunt u dit kenbaar maken door een e-mail te sturen naar: [email protected] (vermeld duidelijk naam en geboortedatum van uw kind) of te bellen met: 088 250 6518.   

U of uw kind hebben het recht om zelf een arts te kiezen. Dit kan zowel voor als tijdens een behandeling leiden tot een keuze van een andere arts. Vertel dit wel aan de arts bij wie uw kind onder behandeling is en overleg dit bij voorkeur vooraf. 

U of uw kind heeft ook recht om een tweede mening (second opinion) bij een andere arts te vragen. Uw kind blijft in dat geval wel onder behandeling bij uw eigen arts.

U en/of uw kind moeten de hulpverlener duidelijk informeren, zodat deze een goede diagnose kan stellen en een juiste behandeling kan geven. U en/of uw kind dienen binnen redelijke grenzen de adviezen van de hulpverleners op te volgen. U hoort zich te verzekeren of te zorgen voor een financiële regeling, zodat u de behandeling en verzorging van uw kind kunt betalen.

Websites

www.diakkidz.nl
Op de website www.diakkidz.nl vindt u meer informatie voor u en uw kind. Spelenderwijs wordt uw kind wegwijs gemaakt in het Diakonessenhuis. En samen kunt u alvast een kijkje nemen in het ziekenhuis. 

www.diakonessenhuis.nl
Op de website www.diakonessenhuis.nl vindt u folders over specifieke behandelingen. 

Over de zorg voor kinderen in het Diakonessenhuis

Het Diakonessenhuis biedt kindvriendelijke zorg. Zowel op de kinderafdeling als op de polikliniek Kindergeneeskunde en de kinderdagbehandeling. Kinderen krijgen een op hen afgestemde voorbereiding op een opname. Zorgprofessionals zijn getraind in het omgaan met kinderen. Het Diakonessenhuis ontving van de Stichting Kind en Ziekenhuis een gouden smiley. Deze smiley laat zien dat het ziekenhuis kindvriendelijk is en handelt conform de richtlijnen van de stichting. 

Wij hebben u met deze folder zo goed mogelijk willen informeren over de patiëntenrechten van u en uw kind. Met vragen of opmerkingen kunt u terecht bij de verpleegkundigen van de afdeling waar uw kind wordt opgenomen. 

Stichting Kind en Ziekenhuis
Deze landelijke stichting wil het welzijn van kinderen bevorderen voorafgaand, tijdens en na een ziekenhuisopname. U kunt bij de stichting terecht voor informatie en advies rond de opname van uw kind. 

Polikliniek Kindergeneeskunde
088 250 6326

Kinderafdeling (5 C)
088 250 6134

Kinderdagbehandeling Utrecht (5 A)
088 250 6129

Kinderdagbehandeling Zeist (B3)
088 250 9556

Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via [email protected].