Diakonessenhuis

Met een inwendig onderzoek (een uitstrijkje) kunnen we baarmoederhalskanker al in een voorstadium ontdekken. U hebt dan (nog) geen kanker. Als de aandoening niet is behandeld in het voorstadium, dan kan een kwaadaardige gezwel (een tumor) ontstaan.

Kwaadaardig betekent:

de kankercellen kunnen door ander lichaamsweefsel heen groeien
de kanker kan zich door het lichaam verspreiden via bloed en lymfevaten (uitzaaien)

Wie kan baarmoederhalskanker krijgen?

Elke vrouw kan baarmoederhalskanker krijgen. Maar gelukkig is de kans klein. Per jaar krijgen ongeveer 800 vrouwen te horen dat zij baarmoederhalskanker hebben (2014).

Vooruitzichten op genezing

Meestal wordt de kans op genezing uitgedrukt in het aantal patiënten dat 5 jaar na de behandeling nog in leven is. Als we de kanker vroeg ontdekken, leeft na 5 jaar nog meer dan 90% van de patiënten. Als er al uitzaaiingen zijn naar andere organen, dan kan dat dalen tot nog maar 5%. Gemiddeld geneest in Nederland ongeveer 70% van alle patiënten met baarmoederhalskanker.

Deze cijfers zijn een gemiddelde. U kunt deze cijfers niet zonder meer naar uw eigen situatie vertalen. Uw vooruitzichten kunt u het beste met uw arts bespreken.

Hoe ontstaat baarmoederhalskanker?

Bij het ontstaan van baarmoederhalskanker speelt een virus, het humaan papilloma virus (HPV), een zeer belangrijke rol. Dit virus kan tijdens seksueel contact worden overgebracht. Meestal ruimt het afweersysteem dit soort virussen op. Soms blijft het virus langdurig aanwezig. Dan kunnen veranderingen in de cellen van de baarmoederhals uiteindelijk leiden tot baarmoederhalskanker. Roken belemmert het afweersysteem in het opruimen van HPV en is daarmee een risicofactor voor het ontwikkelen van baarmoederhalskanker. Bij baarmoederhalskanker speelt erfelijke aanleg geen rol.

Bij nagenoeg alle patiënten met baarmoederhalskanker of een voorstadium wordt een infectie met het Humaan Papillomavirus (HPV) gevonden. Het risico om een infectie met dit virus te krijgen is groot. Minstens 80% van alle vrouwen wordt tijdens hun seksueel actieve jaren geïnfecteerd met HPV. In de regel ruimt ons afweersysteem dit soort virussen op en zullen vrouwen niet weten dat ze ooit geïnfecteerd zijn geweest. Bij sommige vrouwen lukt dat niet en blijven de infecties bestaan. In een aantal gevallen leidt dit tot baarmoederhalskanker.

HPV wordt meestal overgebracht via seksueel contact en, aangezien het virus zo vaak voorkomt, is besmetting met HPV een normaal gevolg hiervan. Besmetting komt daarom ook het meeste voor bij seksueel actieve jonge mannen en vrouwen. Het virus bevindt zich overal in de schaamstreek. Het gebruik van condooms voorkomt daarom de overdracht van het virus niet helemaal, maar vermindert wel de kans op infectie. Omdat HPV infecties jarenlang ongemerkt aanwezig kunnen zijn, is het onmogelijk om aan te wijzen wanneer het virus is opgelopen. Aangezien het virus zo veelvuldig voorkomt en maar zo beperkt voor afwijkingen zorgt, wordt het niet tot een SOA (seksueel overdraagbare aandoening) gerekend.

Het proces van het ontwikkelen van (voorstadia) van baarmoederhalskanker kan echter teruggedraaid worden als het afweersysteem het virus verwijdert. Alle veranderingen in de cellen kunnen dan weer normaal worden, wat gecontroleerd kan worden door het uitstrijkje.
Als een HPV infectie van de baarmoedermond niet door het afweersysteem wordt opgeruimd, kunnen de cellen op de baarmoedermond afwijkend worden. Er is dan nog geen sprake van kanker, maar van een voorstadium. Meestal herstelt het lichaam dit zelf weer. Maar als dit niet lukt dan is de aandoening in dit stadium nog heel beperkt en kan met een eenvoudige behandeling worden verholpen. De kans op genezing is dan vrijwel 100 procent. Als dit voorstadium niet wordt behandeld, kan uiteindelijk baarmoederhalskanker ontstaan.

Hoe verlopen de voorstadia van baarmoederhalskanker?

Het virus (HPV) nestelt zich in een bepaalde cellaag van de baarmoedermond die de basale laag wordt genoemd. Vanuit deze cellaag groeien de afwijkende cellen uit.

Als een derde van de bovenliggende cellaag afwijkend is geworden, wordt dit een voorstadium graad 1 genoemd. De medische term voor dit voorstadium is ‘Cervicale Intraepitheliale Neoplasie’ (CIN) 1. Indien twee derde van de cellaag is aangedaan heet dit een CIN 2 en als de gehele cellaag is aangedaan dan wordt dit een CIN 3 genoemd. Dit zijn allen voorstadia van baarmoederhalskanker. Als de afwijkende cellen door de basale cellaag heen breken is de afwijking geen voorstadium meer en spreken we van baarmoederhalskanker.