De zomertijd is een mooie tijd voor een beetje bezinning. Even los van de structuur van alle dag stilstaan bij wat je doet en waarvoor je het doet. Voor mij is dat het “nut” van vakantie. “Wat is ook al weer mijn “ikigai”?” zou je je af kunnen vragen om het met een Japans begrip te duiden.
Het woord “ikigai” kwam ik onlangs tegen in een essay van Machteld Huber over “zingeving in de zorg”. Zij pleit, als arts, voor een ruimere visie op het begrip gezondheid. In haar onderzoek komt naar voren dat zingeving de gezondheid (positief) beïnvloedt. Als mensen “ikigai” hebben, dan hebben ze een ideaal om voor uit hun bed te komen en vrienden om dat ideaal mee te delen. Als ze dan ook nog gezond eten èn bewegen, leven ze langer.
Nu naar de praktijk op de afdeling “ouderengeneeskunde” in Zeist. Zijn wij in staat om met elkaar de “ikigai” van de oudere mens te zien of wakker te roepen is een wezenlijke vraag. “Ik verlang zo naar huis” zegt mevrouw B. Ze is bont en blauw, kan mij bijna geen hand geven vanwege de pijn – van de trap gevallen – ver van de telefoon vandaan. Gelukkig kwam de buurvrouw na een paar uur langs en wordt ze “opgelapt” in het ziekenhuis. “Wat mist u het meest van thuis?” vraag ik haar. “Mijn muziek: ik houd zo van de chansons van Charles Aznavour”. Ze straalt helemaal als ze vertelt dat ze de verzamel box heeft die haar zoon (die in Brazilië woont) voor haar via internet heeft besteld. “Het is hier zo stil op de kamer” zegt ze. Ik zoek op mijn telefoon via youtube “de ’t avoir aimé” op: haar lievelingsnummer. Even zijn we allebei in een “hogere“ sfeer. Dit is háár psalm.
Het boeit mij in dit vak om zoveel verschillende mensen te ontmoeten: te delen in hun levensverhaal dat me zomaar wordt toevertrouwd. Omdat ik tijd en aandacht heb. Regelmatig denk ik: “ zo wil ik ook 90 worden!!”. Maar natuurlijk is er ook de andere kant: de eenzaamheid, het verlies van zelfstandigheid, het gemis van de partner. Wat maakt of iemand er dóór komt? Is het de factor van de “ikigai”? Ik denk het wel.
Als je googelt op dit begrip kom je al snel uit bij oud “dolly dot” en RTL presentatrice Angela Groothuizen. Zij trekt door het land met haar muzikale show “IKIGAI”. Zij noemt het “het zout van het leven” en schrijft er geïnspireerd over. Haar 90-jarige moeder is haar voorbeeld. Ze leeft altijd wel ergens naar toe. Dat is haar drijfveer in het leven.
