Adviezen voor een eiwit- en energieverrijkte voeding

Goed eten is voor iedereen belangrijk. Daarmee voorziet u uw lichaam van voedingstoffen en energie, die nodig zijn om uw lichaam goed te laten werken. Soms, tijdens ziekte, lukt het niet om voldoende te eten. U valt dan onbedoeld af en uw conditie verslechtert. Tijdens ziekte heeft uw lichaam vaak een verhoogde behoefte aan eiwit, energie, vitamines en mineralen, zelfs als u lichamelijk minder actief bent. Door het gebruik van goede voeding, met daarin extra eiwit en energie, kan uw voedingstoestand/conditie verbeteren. Hierdoor kunt u sneller herstellen, kunt u zich veel beter gaan voelen en/of treden er minder complicaties op. Dit voedingsadvies is vaak tijdelijk. Zodra u bent opgeknapt of u uw streefgewicht heeft bereikt, volstaat een normale gezonde voeding.

Eiwit

Eiwit is de bouwstof van het lichaam. Uw spieren en organen zijn opgebouwd uit eiwitten. Als u ongewenst gewicht hebt verloren, gaat dat vaak ten koste van de hoeveelheid spieren die u hebt. Uw conditie gaat achteruit en u raakt eerder vermoeid. Eiwit speelt ook een rol bij de weerstand en is nodig voor de genezing
van wonden.

Waar zit eiwit in?
De volgende voedingsmiddelen bevatten veel eiwit:

• vlees, vis, kip en eieren
• (karne)melk en melkproducten, zoals pap, vla, yoghurt, kwark en yoghurtdranken
• kaas en smeerkaas
• sojaproducten, zoals tahoe, tempé en sojamelk
• Quorn® producten
• peulvruchten, zoals witte en bruine bonen, linzen en kapucijners
• noten en pinda’s

Energie

Vetten en koolhydraten (= suikers en zetmeel) leveren energie (= kilocalorieën). Voldoende energie is belangrijk om ongewenst gewichtsverlies te voorkomen. Eiwit levert energie als u niet genoeg vetten en koolhydraten binnen krijgt. Het is echter juist belangrijk om de eiwitten als bouwstof te gebruiken en niet als energiebron. Dit kan alleen als u voldoende vetten en koolhydraten gebruikt.

Wekelijks wegen
Uw gewicht is een goede graadmeter om te kijken of u voldoende energie binnenkrijgt. Het is daarom belangrijk om uw gewichtsverloop in de gaten te houden. Weeg uzelf iedere week, het liefst op een vaste dag en een vast tijdstip. Schommelingen van 1 à 2 kg zijn normaal, u hoeft zich daarover geen zorgen te maken.

Waar zit energie in?
De volgende voedingsmiddelen leveren veel energie:

• roomboter, (dieet)margarine, olie en andere vetten
• (slag)room, crème fraiche en zure room
• volle melkproducten, kaas, vooral 48+ en roomkaas
• alle soorten suiker
• brood, graanproducten, koek en gebak
• aardappelen, rijst en pasta
• snacks, noten en pinda’s

Algemene tips

• Zorg dat het eten er lekker uit ziet.
• Eet rustig en kauw goed. Neem bewust de tijd voor het eten.
• Eet op momenten dat u zich het beste voelt. Rust uit vlak voor de maaltijden.
• Probeer indien mogelijk dagelijks te bewegen, bij voorkeur in de buitenlucht.
• Drink voldoende, bij voorkeur bij het tussendoortje in plaats van vlak voor de maaltijd.
• Verdeel de maaltijden over de hele dag. In plaats van de drie hoofdmaaltijden, kunt u zes tot acht keer per dag een kleine maaltijd gebruiken.
• Neem tussendoor bij de koffie of thee iets extra’s zoals cake met slagroom, koek, snoep, gebak, ontbijtkoek met boter/(dieet)margarine, een cracker met boter/(dieet)margarine en beleg, krentenbrood of liga.
• Voeg ongeklopte (slag)room toe aan koffie, (chocolade)melk, karnemelk, vla, yoghurt, kwark, pudding, pap, vruchtenmoes, vruchtensap, sauzen, soep en puree. Ongeklopte (slag)room vult minder dan geklopte slagroom.
• Maak tussendoor gebruik van hartige hapjes zoals een pasteitje, kroket, slaatje, haring, stukje kaas of worst, zoutjes, nootjes of chips.
• Verwerk suiker, limonade of honing in allerlei gerechten zoals pap, vla, yoghurt, thee en koffie.
• Maak gebruik van volle producten in plaats van magere of halfvolle producten. Voorbeelden zijn volvette kaas, volle melk en volle vla. Vermijd light producten zoveel mogelijk.

Tips voor de broodmaaltijd

• Smeer en beleg uw boterhammen ruim. Kies in plaats van halvarine voor (dieet)margarine of roomboter, aangezien deze meer energie bevatten.
• Denk bij beleg ook eens aan roomkaas, Franse kaas, patésoorten, slaatjes en snacks.
• Staat brood met beleg u tegen of lukt het eten hiervan onvoldoende? Kies dan voor  pap, (room)yoghurt met muesli/cruesli of drinkontbijt.
• Vervang caloriearme dranken, zoals water, thee, koffie en bouillon door (karne)melk, vla, yoghurt, (room)ijs, vruchtensap, limonade, frisdrank of sportdrank.

Tips voor de warme maaltijd

• Voeg een klontje boter, een scheutje room of (dieet)margarine toe aan aardappelpuree, groenten, soep en vlees. Maak gebruik van jus of een roomsaus bij de groenten en/of het vlees.
• Geraspte kaas of roomkaas lenen zich goed voor verwerking in de warme maaltijd, bijvoorbeeld bij pasta, over de groente, door puree en soep.
• Kies in plaats van de magere vlees- en vissoorten voor vettere soorten. Voorbeelden van vetter vlees zijn: hamburger, saucijsje, braadworst, spek, paté, gehakt, schouderkarbonade, slavink en rookworst. Voorbeelden van vettere vissoorten zijn: makreel, paling, haring, sardines, zalm en lekkerbekje.
• Bouillon en soep staan erom bekend dat ze de eetlust opwekken wanneer u ze een half uur voor de maaltijd gebruikt. In de meeste soep en bouillon zit echter weinig energie. Ze geven meestal alleen een vol gevoel.
• Staat een warme maaltijd u tegen, probeer dan een koud hoofdgerecht. Voorbeelden zijn een maaltijdsalade, koude hartige taart, koud vlees of kip met saus. Ook kunt u een extra broodmaaltijd, een goed gevulde maaltijdsoep of pap eten.
• Neem niet te grote porties. Een vol bord nodigt niet uit om er aan te beginnen. Ook krijgt u van grote porties eerder een vol gevoel.

Blijft u ondanks de eiwit- en energieverrijkte voeding niet op gewicht, bespreek dan met uw diëtist of aanvulling met een dieetpreparaat mogelijk is. Dieetpreparaten zijn aanvullende dranken, pudding, fruitmoes of sap, gemaakt op basis van melk, yoghurt, vruchtensap of bouillon. Ze zijn verrijkt met eiwit,energie, vitamines en mineralen. Ook zijn er poeder-vormige dieetpreparaten, die toegevoegd kunnen worden aan dranken en gerechten. Het eten en drinken van (dik)vloeibare producten kost vaak minder moeite dan het gebruik van vaste voedingsmiddelen.

De dieetpreparaten zijn verkrijgbaar via apotheek of facilitair bedrijf (leverancier van medische artikelen aan huis). In een aantal gevallen wordt het gebruik van dieetpreparaten vergoed door de zorgverzekeraar. Uw diëtist kan beoordelen of u in aanmerking komt voor vergoeding en kan hiervoor een machtiging aanvragen.

………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………

Naam diëtist   ……………………………………………………………………………………

Bij vragen over of problemen met de voeding kunt u contact opnemen met uw diëtist. 

Afdeling Diëtetiek
088 250 6412

Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via [email protected]