Artroscopie van de knie

Een artroscopie vindt doorgaans in dagbehandeling plaats. Dit betekent dat u een dag of dagdeel wordt opgenomen in ons ziekenhuis. Informatie over uw opname, de voorbereidingen thuis en de gang van zaken rond de operatie kunt u lezen in de folder 'Dagopname in het Diakonessenhuis'. Deze krijgt u tijdens het intakegesprek met de verpleegkundige.

Een artroscopie is een operatie waarbij we via een slangetje met daaraan een camera/lens in een gewricht (‘artro-‘) kijken (‘scopie’). In uw geval in de knie. Een artroscopie noemen we ook wel ‘kijkoperatie’. Als bepaalde klachten of aandoeningen van de knie niet spontaan of door een (fysiotherapie)behandeling genezen, kan de orthopedisch chirurg besluiten tot een kijkoperatie. Tijdens een artroscopie probeert de arts de oorzaak van uw klachten vast te stellen. Meestal (afhankelijk van de oorzaak) behandelen we u ook direct. Dit bespreekt de orthopedisch chirurg tijdens het consult met u.

Meenemen naar het ziekenhuis

In de folder ‘Opname op de dagbehandeling’ staat aangegeven welke spullen u mee moet nemen naar het ziekenhuis. Dit is een algemene lijst. Neem voor de artroscopie ook mee:

• een wijde broek (na de operatie heeft u een verband om uw knie, waardoor uw knie 'dikker is')
• schoenen waar u gemakkelijk instapt

Doe uw spullen in een kleine koffer/tas (afmeting ongeveer 60 x 50 x 40 cm) en leg de kleding die u na de operatie wilt dragen bovenop.

Vraag uw bezoek elleboogkrukken mee te nemen voor na de operatie. Elleboogkrukken kunt u lenen, huren of kopen bij de thuiszorgwinkel.

Verhinderd

Bent u verhinderd voor de operatie? Meld dit dan zo spoedig mogelijk (uiterlijk 24 uur voor de opname) aan de opnameplanner orthopedie (telefoonnummers vindt u achter in de folder). Er kan dan iemand anders in uw plaats komen. Bovendien kunt u meteen een nieuwe afspraak maken.

Melden

Op de opnamedag meldt u zich op het afgesproken tijdstip op de verpleegafdeling. Een werkdag voor uw opname wordt u gebeld door de verpleegafdeling. U hoort dan waar u zich kunt melden en of u geheel nuchter moet zijn.

Anesthesie

Een artroscopie vindt plaats onder algehele of regionale verdoving. De medische term voor verdoving is anesthesie. Informatie over de verdoving vindt u in de folder ‘Algehele en regionale anesthesie’. Deze heeft u tijdens het intakegesprek en/of anesthesiegesprek gekregen. Toen is er met u overeengekomen welke anesthesie er tijdens de operatie gebruikt gaat worden.

Via een kleine snee (van maximaal één centimeter) kijkt de chirurg met een artroscoop in de knie. De artroscoop bevat een lens en een lichtkabeltje en is aangesloten op een tv-scherm. Zo ziet en controleert de chirurg de handelingen. Via hetzelfde sneetje vult de chirurg het gewricht met vloeistof. Hierdoor kan de chirurg gemakkelijker werken (de knie zet uit en het zicht blijft beter) én tegelijkertijd wordt het gewricht (schoon)gespoeld. Via een tweede sneetje brengt de chirurg instrumentaria in het gewricht om tijdens de operatie een behandeling uit te voeren.

Tijdens de operatie kan meestal ook meteen de behandeling plaatsvinden. Als er voorafgaand aan de operatie een MRI-scan is gemaakt, kan de orthopedisch chirurg hiervan een indicatie geven. Het is echter pas duidelijk te zien als er een artroscopie wordt gedaan.

Meniscusscheur

Als uw meniscus is gescheurd, kan dit soms gehecht worden. Dit hangt af van de locatie en grootte van de scheur, de kwaliteit van de meniscus en de doorbloeding van de meniscus. Als de meniscus niet gehecht kan worden, verwijderen we een stukje van uw meniscus. Omdat de meniscus een belangrijke schokdempende werking heeft in de knie verwijderen we niet meer dan nodig. Als we uw meniscus hechten, heeft u een aangepaste nabehandeling nodig. Dit bespreekt de orthopedisch chirurg met u.

Kraakbeenafwijkingen

Soms is er sprake van een los stukje kraakbeen in uw knie. Dit noemen we corpus liberum. Tijdens de kijkoperatie kunnen we dit stukje verwijderen of opnieuw vastzetten.  Als we een stukje kraakbeen weer vastzetten, dan moet u er rekening mee houden dat er soms een schroefje wordt gebruikt. Dit schroefje moet tijdens een tweede operatie verwijderd worden. Soms zien we helaas ook dat het kraakbeen ernstig is beschadigd. In overleg met uw chirurg kunt u dan kiezen voor een microfractuurbehandeling. Tijdens deze operatie boren we met een scherp instrument gaatjes (microfracturing) in het beschadigde kraakbeen. Door deze gaatjes stroomt langzaam bloed en voedingsstoffen naar buiten. Dit bloed vormt een beschermende laag op het beschadigde kraakbeen. Uiteindelijk zal deze korst zich omvormen tot een nieuwe belastbare laag. Dit langzame en geleidelijke proces van omvorming duurt een aantal weken tot maanden. Hou er rekening mee dat de knie de eerste 6 weken niet tot nauwelijks belast mag worden.  

Na de operatie wordt de (spoel)vloeistof weer uit de knie gedrukt/gezogen. De sneetjes hoeven niet gehecht te worden. Bij veel zwelling kan het overtollige vocht uit de knie weglopen. U krijgt een drukverband om uw knie. Dit voorkomt zwelling en beschermt de wondjes.

Als u regionaal of plaatselijk verdoofd bent, kunt u eventueel de operatie op een tv-scherm volgen.

Duur van de operatie

Een artroscopie duurt 20 tot 45 minuten.

Er is, gezien de kleine wondjes en de methode van operatie, een zeer beperkte kans op de volgende complicaties:

• Trombose; Trombose komt zeer zelden voor. Een extreem pijnlijke en dikke kuit kan duiden op deze aandoening. Het onderbeen is rood, dik en warm. Het been kan strakgespannen aanvoelen. Neem bij deze klachten meteen contact op met de polikliniek Orthopedie. Buiten kantoortijden en in weekend kunt u contact opnemen met de huisartsenpost. Vermeld duidelijk dat u recentelijk geopereerd bent aan uw knie.
• Infectie; Een infectie komt weinig voor. Bij een infectie is uw knie/de wondjes extreem rood, gezwollen, pijnlijk en warm. Ook kunt hierbij verhoging of koorts hebben. Neem contact op met de polikliniek Orthopedie als u deze klachten heeft. In het weekend kunt u contact opnemen met de huisartsenpost. Krijgt u deze klachten ‘s avonds/’s nachts, bel dan u de volgende dag met de polikliniek Orthopedie.
• Nabloeding; Bij nabloeding is sprake van een doorlekkend verband of een extreem pijnlijke gespannen knie. Dit komt met enige regelmaat voor. U hoeft zich hier geen zorgen over te maken. Als het verband doorweekt is, kunt u binnen de 3 dagen een nieuw verband aanleggen of dit door de huisarts/assistent laten doen. Als er na de 3 dagen nog een (kleine) nabloeding is mag u er nog een pleister op doen.
• Langdurige zwelling, pijn en stijfheid van de knie; Langdurige zwelling, pijn en stijfheid van de knie kunnen veroorzaakt worden door extra vochtvorming. Kunt u twee weken na de operatie de knie nog niet volledig strekken of geen 90 graden buigen? Neem dan telefonisch contact op met de polikliniek Orthopedie.

Naar huis

Een artroscopie wordt meestal tijdens een dagopname uitgevoerd. Dat wil zeggen dat u in de loop van de operatiedag naar huis gaat. Meestal bent u een dagdeel in het ziekenhuis. Zorg voor vervoer na de operatie. U kunt dan niet zelf autorijden of fietsen. Ook openbaar vervoer is niet aan te raden, omdat u op krukken loopt en de eerste dagen na de operatie niet zo stabiel bent. Ook kunt u zich door spanningen of de narcose niet helemaal lekker voelen. U kunt duizelig of misselijk zijn.

Adviezen voor thuis

Pijn, zwelling en stijfheid
Na de operatie kan uw knie gezwollen zijn, pijnlijk zijn en stijf aanvoelen. Dit komt doordat het 'kijken' in de knie en de behandeling die daar eventueel op volgt, een irritatie van het gewricht kunnen veroorzaken. Eén tot twee weken na de operatie hoeft u zich hier geen zorgen over te maken.

Verminderen van pijn, zwelling en stijfheid

• Bij pijn kunt u een pijnstiller nemen. U krijgt hiervoor bij uw vertrek uit het ziekenhuis richtlijnen en zo nodig een recept mee. Haal eventueel voor de operatie voldoende paracetamol en/of ibuprofen in huis.
• Zolang uw knie gezwollen is en u pijn heeft, is het verstandig om uw knie drie keer per dag te koelen met een coldpack/ijspakking. De eerste drie dagen legt u de ijspakking op het drukverband en koelt u 30 minuten lang. Als het drukverband eraf is, legt u een droge theedoek tussen de huid en de ijspakking en koelt u korter, 15 minuten. U kunt in plaats van een coldpack/ijspakking ook een zakje gevuld met ijsblokjes en water gebruiken. U hoeft dan geen theedoek tussen het ijs en uw knie te leggen.
• Leg, wanneer u zit, het been de eerste week gestrekt horizontaal en zorg dat het hele been ondersteund wordt. Leg dus geen extra kussentje onder de knie.
• Door te zitten ontlast u de knie. Als uw knie gezwollen is, zult u meer rust moeten nemen. Ook moet u dan de knie in rust vaker hoog leggen. Beweeg overigens zolang u veel zit en weinig loopt wel regelmatig uw voeten. U kunt uw tenen naar u toe trekken en van u af duwen. Ook ‘rondjes’ draaien met uw enkel is een goede oefening. Dit voorkomt trombose en meer stijfheid van uw knie. Ga de eerste dagen ook elk uur even op het geopereerde been staan en loop een stukje met behulp van de krukken.
• Start zo mogelijk al na thuiskomst met de oefeningen (zie paragraaf ‘Oefeningen’). Het drukverband kan de bewegingen de eerste dagen iets belemmeren. Als het verband eraf is, kan er wat vocht uit de wondjes lopen. Dit kan geen kwaad.

Verband, wondverzorging en douchen
Na de operatie heeft u een drukverband om de knie. Dit is om de zwelling zoveel mogelijk tegen te gaan. Het drukverband mag u drie dagen na de operatiedag zelf af doen. Als er geen wondvocht (meer) uit de wondjes komt, is een pleister of gaasje op de wondjes niet nodig.

Het drukverband mag tijdens de eerste drie dagen niet nat worden. Daarom is douchen de eerste drie dagen na de operatie lastig. Wilt u toch graag douchen, dan moet u het verband droog houden met een 'douchezak' (te koop bij de apotheek) of met een stuk plastic en tape.

Lopen en traplopen
Beperk het lopen de eerste drie dagen zoveel mogelijk tot de 'noodzakelijke activiteiten' (dat wil zeggen de activiteiten die noodzakelijk zijn voor uw persoonlijke verzorging, zoals wassen, aankleden, naar het toilet lopen en korte stukjes in huis lopen). Maak hierbij de eerste paar dagen gebruik van krukken.

Bij het lopen mag u het geopereerde been belasten (tenzij de chirurg iets anders met u afspreekt). Gebruik hierbij minimaal een week krukken. Stel de krukken zo af dat u, wanneer u rechtop staat, de handvatten makkelijk kunt vastpakken en de ellebogen heel licht gebogen zijn.

Door gedeeltelijk op de krukken te steunen ontlast u de knie en verminderen de pijn en zwelling. Als de pijn minder is, kunt u het been steeds meer gaan belasten en kunt u uw krukken minder gaan gebruiken. Als u gaat lopen, zet u eerst de twee elleboogkrukken tegelijkertijd met de voet van het geopereerde been neer. Hierdoor komt de grootste belasting op de krukken en niet op uw geopereerde knie.

Traplopen doet u door aan één kant de leuning en aan de andere kant een kruk te gebruiken. Trap op: zet eerst de voet van het niet-geopereerde been een trede hoger en zet vervolgens de andere voet bij. Trap af: zet eerst de voet van het geopereerde been een trede lager, om vervolgens de andere voet bij te zetten. Houd hierbij steeds de kruk bij het geopereerde been. Zowel bij de trap op als af.

Werken en autorijden
Zittend werk kunt u eerder hervatten dan lopend of (zwaar) lichamelijk werk. Als richtlijn kunt u aanhouden: u kunt weer werken als de pijn, zwelling en stijfheid grotendeels verdwenen zijn en uw werk deze symptomen niet verergert/oproept. Overleg zo nodig met de orthopedisch chirurg. Dit geldt ook voor autorijden. De eerste week na de operatie mag u niet autorijden vanwege het drukverband. Hierna is het afhankelijk van de klachten. Belangrijk is wel dat u de knie volledig kan belasten en bewegen.

Zorg dat u de eerste weken na de operatie op uw werk lopen en zitten afwisselt. Ook kunt u tussendoor oefenen (zie hoofdstuk 'Oefeningen'). Buig en strek de knie regelmatig. Ga niet op uw hurken zitten als de knie nog pijnlijk, stijf of gezwollen is.

Fietsen en sporten
U mag de eerste week niet fietsen. Het kan enkele weken of soms maanden duren voordat u weer (intensief) kunt sporten. Dit hangt af van verschillende factoren:

• de conditie van het gewricht voor de operatie
• de verrichte ingreep
• de hevigheid van de reactie van uw knie na de operatie (pijn, zwelling, stijfheid)
• het soort sport
• het niveau waarop u sport

Bouw het sporten rustig op. Soms is hierbij begeleiding door een (sport)fysiotherapeut nodig. Vraag gerust advies aan de orthopedisch chirurg over wanneer u weer kunt gaan sporten en of u moet worden begeleid door een fysiotherapeut.

Oefeningen

Na een artroscopie van de knie kunnen kracht en beweeglijkheid tijdelijk verminderd zijn. Onderstaande oefeningen helpen u de spieren rond de knie weer snel in conditie te krijgen. Voor een optimaal herstel is het ook belangrijk om de eerste zes weken na de operatie de knie regelmatig te buigen en te strekken. U kunt met de oefeningen stoppen als uw knie weer normaal functioneert.

Algemene instructie

• Voer de oefeningen 2 à 3 keer per dag uit.
• Doe 10 à 15 herhalingen per oefening.
• Voer de oefeningen uit in een rustig tempo.
• Neem een rustpauze van een minuut tussen de verschillende oefeningen.

Oefeningen zittend op de grond

1. Leg het been gestrekt neer op een vlakke onderlaag. De knie zal hierdoor langzaam door de zwaartekracht verder strekken. Dit kan en mag gevoelig zijn, maar dat kan geen kwaad.
2. Span de spieren aan de voorzijde van het bovenbeen aan, zodat de knieholte tegen de onderlaag wordt gedrukt. Houd de spieren 5 seconden aangespannen. Ontspan daarna weer.
3. Til het been 20 centimeter op van de onderlaag en houd daarbij de knie volledig gestrekt. Houd het been 2 seconden omhoog en leg het daarna weer op de onderlaag.

Zittend op een stoel
Schuif de voet afwisselend zo ver mogelijk naar voren en naar achteren over een gladde vloer. Hierbij strekt en buigt de knie. Dit kan en mag gevoelig zijn, maar dat kan geen kwaad. Uw voet moet tijdens deze oefening de grond raken. Om uw voet beter over de grond te laten glijden kunt u een handdoekje onder uw voet leggen.

Staand
Zet de voeten naast elkaar en houd gewicht op het niet-geopereerde been. Buig en strek vervolgens heup, knie en enkel van het geopereerde been, maar houd uw tenen aan de grond (start van een loopbeweging).

Problemen na de operatie

Als u na de operatie complicaties heeft, kunt u binnen kantoortijden direct telefonisch contact opnemen met de polikliniek Orthopedie. Buiten kantoortijden en in het weekend kunt u contact opnemen met de huisartsenpost. Meld hierbij dat u kort geleden geopereerd bent aan uw knie.

Controleafspraak

Meestal komt u zes tot acht weken na de operatie terug voor controle bij de orthopedisch chirurg die u geopereerd heeft. Tijdens deze controle test de chirurg de functie van uw knie. Ook bespreken we het resultaat van de operatie en het natraject verder met u.

Fysiotherapie

Het is niet nodig om na een artroscopie routinematig door een fysiotherapeut nabehandeld te worden. Soms is begeleiding van de oefeningen door een fysiotherapeut wel aan te raden. De orthopedisch chirurg zal dit dan met u bespreken en u een verwijzing meegeven bij ontslag. Heeft u zelf de voorkeur om nabehandeld te worden door een fysiotherapeut, geef dit dan bij uw ontslag aan zodat we eventueel een verwijzing voor u kunnen regelen.

Heeft u vragen over de operatie of uw herstel/klachten, dan kunt u tijdens kantoortijden contact opnemen met de polikliniek Orthopedie.

Bij vragen over de informatie in deze brochure kunt u contact opnemen met de polikliniek Orthopedie van de locatie waar u onder behandeling bent. 

Polikliniek Orthopedie
 088 250 6270

Opnameplanner Orthopedie
 088 250 6270

Dagbehandeling Utrecht
 088 250 6628

Dagbehandeling Zeist (A3/B3)
088 250 9510

Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via [email protected].