Fysiotherapeutische adviezen en oefeningen na een keizersnede

• Voer de oefeningen rustig uit.
• Stop als u pijn krijgt.
• Oefen liever vaak en kort dan één keer lang.

Een goede ademhaling heeft een gunstig effect op de buikwond. Begin daarom meteen na de operatie met de volgende oefeningen:

• Adem rustig en diep naar het wondgebied toe.
• Houd aan het einde van de inademing de adem even vast en adem weer rustig uit. Eventueel kunt u de wond steunen met uw handen of met een kussentje. 
• Adem via de neus in en blaas via de mond uit (op een ‘pfffff’).

Als u veel op bed ligt, vergroot dit de kans op trombose; een doorbloedingsstoornis in de benen. Daarom is het belangrijk dat u de volgende oefeningen regelmatig uitvoert (elk uur). Naarmate u meer uit bed komt, kunt u de oefeningen afbouwen.

• Beweeg uw voeten op en neer, met gestrekte benen en hakken op de ondergrond.
• Maak vanuit de enkel een draaibeweging met uw voet.
• Buig en strek uw benen (eerst het ene been, dan het andere). 
• Druk uw knieholtes één voor één in de onderlaag/ matras.

U kunt op de volgende manieren uit bed komen. Probeer wat voor u het minst pijnlijk is.

• Ga op uw zij liggen en druk u op met de armen om tot zit te komen. U kunt hierbij de wond eventueel ondersteunen.
• Zet de rugsteun omhoog. Schuif naar de rand van het bed en laat uw benen uit bed glijden.

Bij het opstaan, kunt u zonodig met de handen op de bovenbenen afzetten. Bij elke verandering in houding en beweging, bijvoorbeeld tijdens opstaan en gaan zitten, is het goed om de buik- en bekkenbodemspieren aan te spannen. Zo oefent u deze spieren en kunt u rugklachten voorkomen.    

Houding bij dagelijkse activiteiten

• Span tijdens staan en lopen de buikspieren licht aan en strek de rug.
• Let er tijdens dagelijkse bezigheden (zoals het baden van de baby) op dat u met een rechte rug en iets gebogen knieën staat.

Bukken

Een goede manier om voorwerpen van de grond te rapen: 

• Houd u met één hand vast.
• Plaats één been naar achter en buig de knie van het andere been.
• Buig vervolgens het lichaam naar voren. U kunt nu met uw vrije hand het voorwerp oprapen.

Op het toilet

Als u moeite hebt met plassen, ga dan met een holle rug op het toilet zitten. Als u moeite hebt met de ontlasting, ga dan met een bolle rug op het toilet zitten. Deze houdingen vergemakkelijken het legen van de blaas/ de darmen. Let er tijdens de toiletgang op dat u de bekkenbodemspieren ontspant.

Algemeen

De bekkenbodem bestaat uit spieren. Deze zorgen voor een goede ondersteuning van de organen. Ook zorgen zij ervoor dat er geen ongewenst verlies van urine en/of ontlasting optreedt. Door de zwangerschap verslappen de bekkenbodemspieren. Om deze spieren weer in een goede conditie te brengen, is het belangrijk om ze tijdens dagelijkse activiteiten te gebruiken. Dit betekent dat u de bekkenbodemspieren tijdens drukverhogende momenten zoals hoesten, niezen en tillen bewust moet aanspannen. Verder gelden de volgende algemene adviezen:

• Probeer de bekkenbodemspieren ook bewust te ontspannen.
• Probeer bij toiletgang zo min mogelijk te persen.
• Plas in één keer uit, zonder onderbrekingen. Op deze manier leegt u de blaas in één keer en voorkomt u dat er urine achterblijft.

Uitgangshouding voor de oefeningen

De bekkenbodem is het best voelbaar en aan te spannen als u ligt. Begin de oefeningen daarom in ruglig met opgetrokken knieën en de benen iets uit elkaar.         

De oefeningen

Oefening 1
Bekkenbodem licht aanspannen, één tel vasthouden en weer ontspannen.

Oefening 2
Liftoefening: de bekkenbodem in fasen aanspannen en ontspannen.

Oefening 3
Toiletoefening: nȧ het plassen even op het toilet blijven zitten en de bekkenbodem tien keer aanspannen en weer loslaten.

Oefening 4
De bekkenbodem aanspannen bij iedere verandering van houding en beweging (zoals gaan zitten/gaan staan/traplopen).

Algemeen

Als gevolg van een zwangerschap zijn de buikspieren vaak minder sterk. Na een keizersnede zijn de buikspieren tijdelijk minder belastbaar. 

• Span tijdens het uitvoeren van de oefeningen de bekkenbodemspieren licht aan.
• Pijn is altijd een waarschuwing. Ga er niet doorheen!

De oefeningen

Met de volgende oefening kunt u meestal enkele dagen na de keizersnede beginnen.

Oefening 1
Uitgangshouding: rugligging, knieën gebogen, voeten op het bed, handen in de rugholte. 

• Kantel uw bekken. Dat wil zeggen: duw uw rug stevig tegen de handen, even vasthouden en weer langzaam loslaten. Deze oefening kunt u zwaarder maken door de benen steeds verder weg te zetten totdat ze uiteindelijk gestrekt zijn. U kunt de oefening ook in staande of zittende houding doen.  

Na ongeveer zes weken kunt u de volgende oefeningen toevoegen.

Oefening 2
Uitgangshouding: rugligging, knieën gebogen, voeten op het bed.

• Til uw hoofd op en kijk naar de knieën.
• Til uw hoofd en schouders op. Probeer met uw handen eerst de bovenbenen aan te raken, later de knieën.

Oefening 3
Uitgangshouding: rugligging, knieën gebogen, voeten op het bed en armen naast u op de matras.

• Kantel uw bekken en probeer met beide armen het rechter- of linker bovenbeen aan te raken.

• Bouw uw conditie op door veel te wandelen.
• Wacht twee tot drie weken met autorijden en fietsen.
• Het herstel na een keizersnede duurt doorgaans langer dan na een vaginale bevalling. 
• Til niet te zwaar (niet zwaarder dan de baby) gedurende de eerste zes weken na de keizersnede.
• Na ongeveer zes weken kunt u (weer) beginnen met sporten.
• Luister goed naar uw lichaam. Vermoeidheid en pijn zijn signalen dat u het rustig(er) aan moet doen.

Met vragen naar aanleiding van deze tekst kunt u contact opnemen met de afdeling Fysiotherapie.

Afdeling Fysiotherapie
088 250 6412

Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via [email protected].