Glaucoom

Glaucoom is een veel voorkomende ziekte van het oog die in veel gevallen gepaard gaat met een te hoge druk binnen in het oog. In het beginstadium veroorzaakt glaucoom geen klachten. Vroege herkenning is belangrijk, omdat glaucoom zonder behandeling tot onherstelbare schade aan de oogzenuw en uiteindelijk zelfs tot blindheid kan leiden.

Oogdruk

De bolle vorm van het oog wordt mede in stand gehouden doordat binnen in het oog vocht wordt geproduceerd (kamerwater). Dit oogvocht heeft niets te maken met het uitwendige traanvocht. De hoogte van de oogdruk is afhankelijk van het evenwicht tussen aanmaak en afvoer van het kamerwater. Te hoge oogdruk kan ontstaan wanneer de afvoer van kamerwater wordt belemmerd.

Oorzaak

De oorzaak van glaucoom is nog onbekend. Wel weten we dat een verhoogde oogdruk een belangrijke factor is. Door verhoogde oogdruk kan beschadiging van de oogzenuw optreden met als gevolg uitval van een deel van het gezichtsveld, zonder dat dit wordt opgemerkt. Ook is bekend dat afwijkingen van de bloedvaten in de oogzenuw een rol kunnen spelen.

Verschijnselen

Glaucoom ontstaat meestal aan beide ogen. Soms is het ene oog eerder aangedaan dan het andere, maar de aandoening ontwikkelt zich vaak aan beide ogen.

Bij de meeste vormen van glaucoom gaat de achteruitgang van het gezichtsveld heel geleidelijk. Dikwijls merkt u pas dat er iets aan de hand is, als meerdere 'happen' uit de periferie (buitenkant) van uw gezichtsveld verdwenen zijn. In tegenstelling tot de meeste vormen van glaucoom zijn de verschijnselen wel zeer duidelijk bij het zeldzame acute glaucoom. U kunt hierbij last krijgen van heftige pijn, een rood oog, misselijkheid en wazig zien. Meestal hebt u dan al een paar avonden last gehad van erge hoofdpijn, wazig zien of het waarnemen van gekleurde kringen om lampen.

Vormen

Glaucoom wordt ingedeeld in primair en secundair glaucoom. Primair glaucoom wil zeggen dat het glaucoom een op zichzelf staande ziekte is. Secundair glaucoom ontstaat als verschijnsel bij een andere (oog)ziekte (bijvoorbeeld bij een ontsteking van het regenboogvlies). Het primair glaucoom wordt weer onderverdeeld in open kamerhoek glaucoom, (af)gesloten kamerhoek glaucoom en congenitaal (aangeboren) glaucoom.

Van de primaire glaucomen komt in Nederland het open kamerhoek glaucoom het meeste voor. Bij deze vorm van glaucoom raakt het afvoersysteem van uw oog verstopt. Hierdoor stijgt de oogdruk en raakt uiteindelijk de oogzenuw beschadigd waardoor gezichtsvelduitval optreedt. Deze vorm van glaucoom kan erfelijk zijn. Open kamerhoek glaucoom komt ook voor zonder dat de oogdruk verhoogd is, terwijl wel beschadiging van de oogzenuw en geleidelijk gezichtsveldverlies optreedt. Deze bijzondere vorm noemt men normale oogdruk glaucoom.

Bij afgesloten kamerhoek glaucoom ligt het regenboogvlies (de iris) tegen het afvoersysteem van het oog aan. Hierdoor wordt de afvoer van vocht uit het oog geblokkeerd. Deze vorm van glaucoom kan acuut of chronisch zijn. De acute vorm verloopt ernstig. De oogdruk stijgt razendsnel en als een oogarts niet direct ingrijpt ontstaat er blijvende blindheid of slechtziendheid. Bij een snelle behandeling is de prognose voor acuut glaucoom meestal goed. De chronische vorm komt veel vaker voor, vooral bij ouderen die ernstig verziend zijn (een plus-bril hebben). Hun ogen hebben een speciale bouw. Bij deze ogen is de voorste oogkamer zeer ondiep en ligt de lens naar voren.

Bij congenitaal (aangeboren) glaucoom is er een ontwikkelingsstoornis van het afvoersysteem van het oog. Hoe deze afwijking precies ontstaat is onbekend, maar waarschijnlijk spelen erfelijke factoren een rol.

Risicogroepen

In principe kan iedereen glaucoom krijgen. De belangrijkste factoren die de kans op glaucoom vergroten zijn:

• hoge oogdruk; hoe hoger de druk, hoe meer kans op glaucoom
• aanwezigheid van glaucoom in de familie
• leeftijd: met het stijgen van de leeftijd neemt de kans op glaucoom toe
• hoge bijziendheid (sterkte min-bril)
• gebruik van bepaalde geneesmiddelen of oogdruppels
• Afrikaanse afkomst

Deskundige controle van de ogen kan glaucoom al in een vroeg stadium aan het licht brengen. Uitsluitend oogdrukcontrole is hiervoor niet toereikend. Met name is dit van belang na het veertigste levensjaar, vooral wanneer er in de familie vaker glaucoom voorkomt. Het onderzoek naar glaucoom bestaat onder andere uit meting van de oogdruk, het bekijken van het inwendige van het oog en zo nodig bepaling van het gezichtsveld.

Wanneer de diagnose glaucoom is gesteld, probeert de oogarts eerst de oogdruk te verlagen. Meestal gebeurt dit met oogdruppels, maar soms ook met tabletten. Ook kan besloten worden een laserbehandeling uit te voeren. Met een laserstraal wordt de afvoer van het inwendige oogvocht verbeterd, waardoor de oogdruk vermindert. Deze ingreep gebeurt meestal poliklinisch. Ook bestaat nog de mogelijkheid de afvoer van het inwendige oogvocht door middel van een operatie zo te verbeteren dat de oogdruk voldoende daalt om beschadiging van de oogzenuw te voorkomen of te stabiliseren. Maar al bestaande schade aan de oogzenuw en aan het gezichtsvermogen kan niet meer ongedaan worden gemaakt.

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, stel deze dan gerust aan uw oogarts. U kunt hiervoor tussen 8.00 en 16.30 uur bellen met de polikliniek Oogheelkunde. 

Oogvereniging Glaucoombelangen
[email protected]
oogvereniging.nl/glaucoombelangen

Glaucoomfonds
[email protected]
glaucoomfonds.nl

Polikliniek Oogheelkunde
088 250 9429

Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via [email protected].