Naar huis met een verblijfskatheter
Omdat u na de operatie/bevalling niet kunt plassen of omdat er teveel urine in de blaas achterblijft, gaat u met een verblijfskatheter naar huis. In deze folder leest u hoe u de katheter het beste kunt verzorgen.
De verblijfskatheter
Niet kunnen plassen
De oorzaak van het niet kunnen plassen is een zwelling rond de plasbuis, die ontstaan is door de opertie/bevalling. Als gevolg van de zwelling laat de plasbuis tijdelijk minder of geen urine door. Deze zwelling verdwijnt vanzelf. Hoelang dit duurt verschilt per persoon en is afhankelijk van de situatie. Hoelang u een katheter nodig heeft, is niet van te voren te zeggen. De bekkenbodemverpleegkundige van de polikliniek Gynaecologie of de verpleegkundige van de afdeling Triage zal u verder begeleiden.
Inbrengen van de verblijfskatheter
Een verblijfskatheter is een dun slangetje dat via de plasbuis in de blaas geschoven wordt. Om te voorkomen dat het slangetje uit de blaas glijdt, wordt er een klein ballonnetje aan het uiteinde van de katheter opgeblazen. Het inbrengen van de katheter is niet pijnlijk maar geeft soms even een naar gevoel.
Urine-opvangzak
Urine-beenzak
Via de katheter loopt de urine uit de blaas in de urine-opvangzak. Overdag wordt de urine opgevangen in een zogenaamde urine-beenzak. Deze kan bevestigd worden door middel van bandjes om uw been. Aan de onderkant van de dagzak zit een aftapkraantje. Als de zak vol is, kunt u de urine via dit kraantje in het toilet laten lopen.
Urine-nachtzak
's Nachts sluit u de grotere urine-nachtzak op de urine-beenzak aan. Deze heeft een inhoud van twee liter, zodat u rustig door kunt slapen. De opvangzak kunt u in een rekje aan de zijkant van uw bed hangen. Het is belangrijk dat de opvangzak altijd lager hangt dan uw blaas, dus lager dan uw matras, omdat de urine anders niet goed in de opvangzak kan lopen. Ook de nachtzak kunt u in het toilet legen via een aftapkraantje. Controleer, voordat u de zak aansluit, altijd of het kraantje (weer) goed dicht is.
Aansluiten en verwisselen van de urine-opvangzak
Voorbereidingen
Om infecties te voorkomen moet u voor en na aansluiten en/of verwisselen van de urine-opvangzak altijd uw handen wassen. Het aansluiten van de dagzak geschiedt op dezelfde wijze als het aanbrengen van de nachtzak.
Het verwisselen en ontkoppelen van uw beenzak
Hoe wissel ik mijn beenzak:
- leeg de dagzak in het toilet;
- sluit de aftapkraan onderaan de nieuwe zak;
- verwijder de beschermdop en leg de beenzak in de verpakking zodat deze schoon blijft;
- vouw de katheter aan het einde dubbel of knijp hem dicht, dit om te voorkomen dat de urine eruit druppelt;
- ontkoppel de gebruikte beenzak en gebruik de beschermdop om deze af te sluiten;
- pak de schone beenzak en sluit deze aan de katheter;
- gooi de gebruikte beenzak weg;
- een beenzak mag één week gebruikt worden.
Hoe moet ik mijn nachtzak doorkoppelen:
- leeg de beenzak, maar laat een klein beetje urine achter in de zak (om vacuüm te voorkomen);
- verwijder het beschermdopje en plaats deze op de aftapkraan van de nachtzak;
- sluit de nachtzak aan op het flexibele slangetje van de beenzak;
- laat de aftapkraan van de beenzak in een open positie staan wanneer deze is aangesloten op de nachtzak;
- hang de nachtzak aan de haakjes van de bedhanger;
- controleer of de aftapkraan van de nachtzak is gesloten;
- plaats de opvangzak onder het niveau van de blaas.
Hoe ontkoppel ik mijn bedzak:
- sluit de aftapkraan van de beenzak, voordat u de nachtzak afkoppelt;
- ontkoppel de nachtzak;
- haal de nachtzak van de bedhanger en leeg deze in het toilet;
- spoel de nachtzak onder de kraan met lauw water door;
- Plaats het beschermdopje terug op de connector aan de bovenkant van de slang van de nachtzak;
- de nachtzak mag een week worden gebruikt.
Het katheterventiel
Een katheterventiel is een soort kraantje dat kan worden aangesloten op een katheter. Een katheterventiel biedt een alternatief voor het gebruik van urine-opvangzakken. De blaas slaat de urine op tot het moment dat u het ventiel opent. Door het gebruik van een katheterventiel behoudt uw blaas de opslagfunctie van urine. Het katheterventiel kunt u onder uw ondergoed dragen.
Wanneer opent u het ventiel?
- Als u aandrang voelt om te plassen.
- Overdag moet de blaas minimaal iedere 3 uur worden geleegd.
- Als u ’s ochtends opstaat en als u ’s avonds naar bed gaat.
- Voordat u ontlasting krijgt. Dit voorkomt lekkage langs de buitenkant van de katheter door het persen
Hoe gaat u te werk?
- Was uw handen voordat u het katheterventiel opent.
- Houd het katheterventiel boven het toilet.
- Om het katheterventiel te openen, haalt u het hendeltje naar beneden
- U laat de urine in het toilet lopen. Let u erop dat u het katheterventiel lager houdt dan het niveau van uw blaas. Zodra de urine gaat druppelen, draait u het hendeltje van het ventiel weer naar boven. Wij adviseren u niet uit te druppelen, omdat dit de blaas aan de binnenkant kan prikkelen en dat kan hinderlijk voor u zijn.
- Vervolgens maakt u het uiteinde van het katheterventiel droog. Dit kunt u met toiletpapier doen.
Hier moet u op letten
Adviezen
Om een blaasontsteking zoveel mogelijk te voorkomen, is het raadzaam de volgende tips in acht te nemen:
- Was uw handen voor en na iedere handeling met de katheter.
- Zorg dat er niet aan de katheter getrokken wordt.
- Let op dat er geen knikken zitten in de verbindingsslang tussen de katheter en de urine-opvangzak.
- De urine-opvangzak moet altijd lager hangen dan de blaas.
- Het katheterventiel hoeft niet lager dan de blaas te hangen. Dit is alleen nodig bij het leegmaken van de blaas.
- Drink iedere dag een ruime hoeveelheid vocht (2 liter per dag).
- Met een katheter mag u gewoon in bad of douchen. Bent u net bevallen of geopereerd en heeft u nog vaginaal bloedverlies dan mag u niet in bad. Douchen mag wel.
Problemen
Het kan gebeuren dat er urine langs de katheter stroomt. Dit kan de volgende oorzaken hebben:
- Er zit een knik in de katheter.
- Er zit een knik in de verbindingsslang tussen de katheter en de opvangzak.
- De katheter zit verstopt door gruis of door een bloedstolsel.
- De katheter ligt niet goed in de blaas.
- U hebt blaaskrampen.
Oorzaak 1 en 2 kunt u zelf verhelpen door de katheter of de verbindingsslang weer in de juiste stand terug te brengen (de knik eruit te halen). In alle andere gevallen moet u contact opnemen met de bekkenbodemverpleegkundige of bij haar afwezigheid met de afdeling Triage. Indien de katheter eruit is gevallen, neem dan ook contact op met de bekkenbodemverpleegkundige of de afdeling Triage. Meestal kan er zonder problemen een nieuwe katheter in uw blaas worden ingebracht.
Controleafspraak
In overleg met uw behandelend arts kunt u zelf de katheter thuis verwijderen. Twee uur voor uw afspraak op de polikliniek Gynaecologie of de afdeling Triage knipt u het slangetje met het gekleurde dopje door (zie afbeelding). U wacht tot het water uit het ballonnetje is gelekt en trekt dan rustig de katheter naar buiten.
Het is belangrijk dat u op de dag van de afspraak drinkt wat u normaal gewend bent. Nadat u in het ziekenhuis heeft geplast, bekijkt de verpleegkundige met behulp van een echoapparaat of u goed leeg plast. Afhankelijk van dit resultaat, spreekt zij het verdere beleid met u door.
Soms duurt de afspraak wat langer omdat het even kan duren voordat u aandrang krijgt. Heeft u een verblijfskatheter gehad na een bevalling en geeft u borstvoeding? Dan kan het praktisch zijn om uw baby mee te nemen.
Opmerkingen over de tekst
Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via [email protected]
Bijgewerkt op: 7 april 2022
Code: GYN23