Kloofje in de anus (fissura ani)

Een fissuur is een kloofje; een fissura ani is een pijnlijk kloofje in de anus. Het verloopt in de lengterichting en is gelokaliseerd in de middellijn aan de voor- of achterkant van de anus. Een kloofje in de anus geeft meestal klachten in de vorm van een scherpe pijn tijdens of na de ontlasting, vaak met wat bloedverlies. Waarom het kloofje ontstaat en waarom juist op bepaalde voorkeursplaatsen in de anus, is nog niet precies duidelijk. Mogelijk heeft het te maken met een verhoogde spanning, een soort kramp van een deel van de kringspier en daardoor een verstoorde bloedvoorziening. Onbewust wordt door de pijn en de verhoogde spanning van een deel van de sluitspier de ontlasting opgehouden. Dat heeft tot gevolg dat de ontlasting hard wordt. Bij iedere stoelgang scheurt het kloofje weer open en het blijft op die manier hardnekkig bestaan.

Meestal zijn de klachten en de bevindingen bij lichamelijk onderzoek duidelijk genoeg om de diagnose te kunnen stellen. Bij het lichamelijk onderzoek inspecteert de arts de anus; hij/zij zal de anus wat moeten spreiden om het kloofje te kunnen ontdekken. Soms is ook een inwendig onderzoek nodig met een vinger (rectaal toucher) en een enkele keer met een klein buisje (proctoscoop).  

Meestal is een kloofje in de anus met eenvoudige maatregelen te behandelen. De ontlasting moet zacht gehouden worden. Daarvoor is het eten van voldoende plantaardige vezels (zemelen, bruinbrood) en het drinken van veel water (zo’n 1½ liter extra per dag) nodig. Ook kan de arts u medicijnen voorschrijven, bijvoorbeeld poeders van plantaardige vezels of een drankje. 

Crème

Als eerste keuze van behandeling wordt Diltiazemcrème voorgeschreven. Deze crème geeft een minimale verslapping van de kringspier waardoor de pijn na verloop van tijd weggaat. De verslapping zorgt ook voor een betere doorbloeding en daarmee genezing van het kloofje. Een bijwerking van de crème kan hoofdpijn zijn. Dit verdwijnt meestal vanzelf. Soms geeft deze crème jeuk. Neem in dat geval contact op met de polikliniek. De behandeling met de Diltiazemcrème moet minimaal 3 maanden worden voortgezet. 

Botoxinjecties

Botox is vooral bekend van het gebruik bij de bestrijding van rimpels in het gezicht. Met injecties worden de gezichtsspieren verslapt en verdwijnen de rimpels. Bij inspuiten van Botox bij de kringspier met een zeer dun naaldje verslapt de kringspier. Hierdoor neemt de pijn af en neemt de doorbloeding toe zodat het scheurtje kan genezen. De verslapping is niet zodanig dat de ontlasting niet meer opgehouden kan worden. Af en toe komt het voor dat de winden wat lastiger binnen te houden zijn. Dit neemt na 1 tot 2 weken af. Botox wordt poliklinisch toegediend. U krijgt hierbij 2 injecties in de anus. Botox werkt ongeveer 2 tot 3 maanden waarna de verslapping ook weer geheel verdwenen is. We hopen dat in die tijd het kloofje genezen is.

Operatie

Als het kloofje niet geneest met crème en botox, dan kan een operatie helpen. De bedoeling van de operatie is de verhoogde spanning in een deel van de sluitspier te verminderen. Dat kan door middel van een ‘laterale interne sfincterotomie’ (LIS). Daarbij wordt via een klein operatiewondje naast de anus het binnenste deel van de sluitspier aan de zijkant gedeeltelijk ingeknipt. Het operatiewondje wordt open gelaten om het risico van infectie zo klein mogelijk te houden. De operatie wordt in dagbehandeling uitgevoerd.

Een andere operatie bij een langdurige fissuur bestaat uit het oppervlakkig verwijderen van het scheurtje in de anus. Hierbij blijft de binnenste sluitspier bijna geheel intact.

Bloedverdunners

Een nabloeding kan nog wel eens optreden in dit bloedvatrijke gebied. Indien u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, moet u dit vóór de behandeling aan de arts melden. Deze medicijnen geven namelijk een verhoogd risico op nabloedingen en moeten daarom vaak tijdelijk gestopt worden in overleg met de arts.

Pijnstillers

Pijnstillers zoals paracetamol zijn te koop bij apotheek en drogist en het is raadzaam om deze voor de ingreep alvast in huis te halen.

Meenemen

In de opnamebrochure kunt u lezen wat u mee moet nemen.

Verhinderd

Bent u verhinderd voor de operatie? Wilt u dit dan zo spoedig mogelijk (uiterlijk 48 uur voor de opname) melden aan de opnameplanner Chirurgie? Het telefoonnummer vindt u achter in deze folder. Er kan dan iemand anders in uw plaats komen. Bovendien kunt u meteen een nieuwe afspraak maken.

Melden

U heeft vooraf te horen gekregen op welke tijdstip en waar u zich dient te melden.

Anesthesie

De operatie kan onder verdoving met behulp van ruggenprik of onder algehele verdoving  (narcose) kan plaatsvinden. Informatie over de verdoving vindt u in de folder ‘Algehele en regionale anesthesie’.

Opvallend is dat de pijnklachten meestal sterk verminderd of zelfs direct verdwenen kunnen zijn. Na de behandeling zal de anus bedekt zijn met een gaasje.

Mogelijke complicaties na een operatie

Geen enkele operatie is zonder risico’s. Zo is ook bij deze operatie (zowel de laterale interne sfincterotomie als het oppervlakkig verwijderen van het scheurtje) de normale kans op complicaties van een operatie aanwezig. De ingrepen vinden plaats in een bloedvatrijk gebied (de anus). Daarom kan na de behandeling wat bloedverlies optreden. Bij deze ingrepen wordt geopereerd om de verhoogde spanning in een deel van de sluitspier te verminderen. De vraag doet zich daarom voor of dit gevaar op kan leveren voor de continentie.

Onder continentie van de anus verstaan we het vermogen om de passage van lucht (winden), vocht (slijm, diarree) en ontlasting onder controle te houden. In het begin kan er zeker enig verlies van controle van de sluitspier zijn, met name op winden, maar mogelijk ook op vocht. Dat wil zeggen, dat wanneer u een windje of wat vocht voelt aankomen, u de kringspier bewust moet aanspannen, terwijl dat voorheen moeiteloos en bijna onbewust ging. U moet dus de continentie wat meer bewust gaan beheersen. Meestal is dit van tijdelijke aard. Helaas kan echter in een zeer klein aantal gevallen enig verlies van deze controle blijvend zijn.

Adviezen voor thuis

Pijn
Bij pijn kunt u pijnstillers zoals paracetamol gebruiken. U krijgt ook een recept voor wat zwaardere pijnstillers mee naar huis. Ook een warm zitbad kan de pijn tijdelijk verlichten.

Schoonhouden
Het is verstandig het anaal gebied goed schoon te houden, met name na de ontlasting, maar ook tussendoor. Twee keer per dag is meestal voldoende. Met de douche kunt u het gebied gemakkelijk schoonspoelen. U kunt ook in bad gaan zitten om het wondje te reinigen. Eventueel kunt u maandverband gebruiken om het wondje af te dekken. 

Ontlasting
Na de ingreep moet de ontlasting zacht gehouden worden. Meestal krijgt u daarvoor een recept voor vezels of andere medicijnen mee naar huis.

Werk
Meestal kunt u twee dagen na de operatie uw normale werkzaamheden hervatten. Soms duurt dit wat langer.

Problemen

Doen zich na een eventuele operatie problemen voor, neemt u dan contact op met het ziekenhuis.

Heeft u nog vragen, dan kunt u contact opnemen met de polikliniek Chirurgie.

Polikliniek Chirurgie
088 250 5333

• toets 1 voor het maken / verzetten van afspraken op de polikliniek in Utrecht en Zeist
• toets 2 voor vragen rond opname
• toets 3 voor medisch inhoudelijke vragen
• toets 4 voor overige vragen

Voor het maken of verzetten van afspraken op de polikliniek in Doorn kunt u bellen met polikliniek Doorn, telefoonnummer 088 250 8888.

Opnameplanner Chirurgie
088 250 5333 (toets 2)

Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via [email protected].