Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (onderzoek en behandeling)

De macula, ook wel 'gele vlek' genoemd, is het deel van het netvlies waarmee we details zien. De macula zorgt ervoor dat u in het midden van uw gezichtsveld scherp kunt zien, zodat u kunt lezen, (auto)rijden en gezichten herkennen. Bij maculadegeneratie wordt de macula aangetast. Dit wordt vaak slijtage genoemd. Verlies hiervan kan een grote belemmering vormen voor het dagelijks leven. 

Symptomen

• Vervorming van het beeld, zoals een deuk of hobbeltje in een rechte lijn, golvende regels in uw boek of krant en vervormde gezichten. 
• Wazig zien
• Een grauwe of rommelige vlek waar je niet omheen kunt kijken 

De symptomen zijn duidelijker als u met één oog kijkt.

Droge maculadegeneratie 

Deze vorm van maculadegeneratie komt het meeste voor. De symptomen verschijnen rond of na 55-jarige leeftijd bij mensen die daarvoor meestal goed konden zien. Bij de droge vorm gaat vooral de fijne structuur van de gele vlek verloren. Het is een sluipend proces, waardoor mensen zich vaak pas in een later stadium bij de oogarts melden. Een behandeling is er (nog) niet. Wel kunnen bepaalde voedingssupplementen het ziekteproces vertragen. Voordat u begint met voedingssupplementen raden we u aan eerst contact met de oogarts te hebben.

Natte maculadegeneratie  

Bij 10 tot 20% van de mensen gaat droge maculadegeneratie over in natte maculadegeneratie. Bij deze vorm ontstaan nieuwe bloedvaten. Deze vaten lekken bloedplasma en gaan makkelijk kapot, met bloedingen en beschadiging van de macula tot gevolg. Plotselinge vervorming van een beeld is meestal het eerste symptoom. In een tijdsbestek van weken, soms zelfs van dagen, kan het gezichtsvermogen ernstig afnemen. Als dit tijdig wordt ontdekt en wordt behandeld met vaatgroeiremmers (anti-VEGF), kan het resterende zicht soms behouden blijven.

Bij uw eerste bezoek aan de polikliniek doet de assistent enkele testen, zoals het meten van de globale sterkte en de oogdruk. U krijgt ook druppels om uw pupillen te verwijden. Hierdoor zult u een paar uur waziger zien en kunt u niet zelf naar huis autorijden.

Daarna komt u bij de technisch oogheelkundig assistent of optometrist voor verder onderzoek van uw ogen:

Gezichtsscherpte (visus)

De gezichtsscherpte, of visus, wordt gemeten met een letterkaart. Dit laat zien hoe ver weg u details kunt zien. Een visus van 1/1 betekent normaal gezichtsvermogen. Dit kan ook als een percentage worden uitgedrukt. Bijvoorbeeld, een visus van 1 wordt dan 100%. Een visus onder de 0.5 maakt het moeilijker om zonder hulpmiddelen te lezen. Bij een visus van 0.1 kunt u alleen de grootste letters op de kaart lezen.

Spleetlamponderzoek

Met een spleetlamp kijkt de optometrist of oogarts naar uw ogen. Met dit apparaat kunnen zij door de pupil in uw oog kijken. 

Scan van de macula (OCT)

OCT is een snelle en pijnloze scan die gedetailleerde beelden van verschillende delen van het oog maakt. Deze beelden tonen mogelijk afwijkingen zoals vocht of bloedingen rond de macula.

Fluorescentie-onderzoek (FAG)

Als er vermoedens zijn van lekkages in de macula, kunnen we een FAG doen. Hierbij krijgt u via een infuus een kleurstof toegediend, waarna er foto's van het netvlies worden gemaakt. Dit gebeurt met verwijde pupillen en hiervoor maken we een aparte afspraak.

Na het onderzoek geven de optometrist en/of oogarts u advies en bespreken ze eventuele vervolgafspraken.

Behalve uw leeftijd kunnen erfelijkheid en omgevingsfactoren ook invloed hebben op maculadegeneratie. Een gezonde leefstijl kan helpen de kans op verslechtering te verkleinen.

Roken

Roken verhoogt de kans op maculadegeneratie sterk. Stoppen met roken is dus belangrijk.

Voeding

Sommige voedingsmiddelen zijn slecht voor uw bloedvaten en kunnen ook schadelijk zijn voor de macula. Dit geldt voor alcohol en verzadigde vetten, zoals cholesterol. Probeer deze te beperken. De cellen van de macula kunnen gevoelig zijn voor schade door ongezonde zuurstofdeeltjes, de zogenaamde vrije radicalen. 

Onderzoek laat zien dat een tekort aan antioxidanten, die in bepaalde voeding zitten, kan bijdragen aan maculadegeneratie. Antioxidanten helpen de schadelijke effecten van vrije radicalen te verminderen. Luteïne en zeaxanthine zijn twee belangrijke antioxidanten die de kans op maculadegeneratie kunnen verlagen. U vindt deze stoffen in broccoli, boerenkool, tuinbonen, bladsla, rauwe spinazie, rauwe peen, spruiten, maïs, paprika, groene erwten en tomaten. Er zijn ook voedingssupplementen die mogelijk helpen.

Zonlicht

Ultraviolette straling van de zon kan schadelijk zijn voor uw netvlies. Draag daarom altijd een goede zonnebril met UV-filter om uzelf te beschermen.

Amslertest

Doe thuis regelmatig de Amslertest. Dit kan met een Amslerkaartje of met uw badkamertegels. 

Sluit één oog en kijk (met uw gewone bril, leesbril of contactlenzen) op 30 tot 40 cm afstand naar de stip in het midden van de kaart hieronder.

Ziet u een vlek of vervorming zoals hieronder, of zijn de lijnen recht? Als u een vlek of vervorming ziet, maak dan een afspraak bij de polikliniek Oogheelkunde.

Als natte maculadegeneratie snel ontdekt wordt, kan de ziekte worden gestabiliseerd door injecties met vaatgroeiremmers. Deze medicijnen remmen een stof genaamd VEGF, die de groei van nieuwe bloedvaten onder het netvlies stimuleert. Deze nieuwe vaten kunnen gaan lekken, wat leidt tot vocht- en bloedophoping.

De injecties moeten regelmatig worden gegeven. Bij ongeveer 30% van de mensen die deze behandeling krijgt, zien we aanvankelijk verbetering. Helaas kan de gezichtsscherpte bij hen uiteindelijk ook verslechteren. Het belangrijkste doel van de behandeling is om de achteruitgang van het gezichtsvermogen te vertragen. Zonder behandeling verliest ongeveer 65% van de mensen met natte maculadegeneratie na 2 jaar veel van hun zicht. Met de injecties is dat ongeveer 33%.

Heeft u vragen na het lezen van deze folder? Neem dan contact op met de polikliniek Oogheelkunde. U vindt het telefoonnummer hieronder.

Polikliniek Oogheelkunde
088 250 9429
maandag t/m vrijdag 8.00 - 11.30 en 13.00 - 15.30 uur

088 250 7601
maandag t/m vrijdag 14.30 - 17.00 uur, alleen bij dringende problemen

Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via [email protected].