Voeding tijdens chemotherapie - veelgestelde vragen

Als u gezond eet volgens de adviezen van het Voedingscentrum, heeft u meestal geen extra vitamines of supplementen nodig. Alleen sommige mensen hebben soms wél iets extra’s nodig, zoals:

• vrouwen ouder dan 50 jaar
• mannen ouder dan 70 jaar
• veganisten
• zwangere vrouwen

Maar: pas op met supplementen tijdens chemotherapie. Ze kunnen namelijk:

• de vorming en groei van tumoren stimuleren;
• giftige effecten hebben;
• de werking van de behandeling verminderen;
• de overlevingskansen verlagen.

Neem supplementen nooit in een hogere dosis dan 100% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH). En neem ze niet samen met drinkvoeding of sondevoeding.

Kortom: neem geen supplementen, tenzij het echt nodig is.

Geelwortel, ook wel koenjit of turmeric genoemd, bevat curcumine. In laboratoriumonderzoek lijkt dit de groei van kankercellen te remmen. Maar in de darmen en de lever wordt curcumine grotendeels afgebroken en daardoor werkt het niet zoals in het laboratorium.

Geelwortel in voeding is veilig, maar heeft geen bewezen werking tegen kanker. Wij raden het gebruik van curcumine als supplement af. Het kan invloed hebben op medicijnen tegen kanker, zoals Tamoxifen. 

Groene thee bevat antioxidanten. Die zouden kankercellen kunnen remmen, maar daar is nog geen goed bewijs voor. Grote hoeveelheden groene thee of groene thee in capsules kunnen juist schadelijk zijn: ze kunnen de lever belasten en zorgen voor misselijkheid of diarree.

Ook kan groene thee de werking van medicijnen remmen of juist versterken. Dit geldt bijvoorbeeld bij het medicijn bortezomib (Velcade).

Advies: drink groene thee met mate en gebruik geen supplementen ervan.

Grapefruit bevat stoffen die ervoor zorgen dat chemotherapie minder goed wordt afgebroken in je lichaam. Daardoor blijft het langer in je bloed en kun je meer en heftiger bijwerkingen krijgen.

Eet dus geen grapefruit tijdens de chemotherapie. Dit geldt ook voor vruchten die op grapefruit lijken, zoals pomelo, ugli, tangelo en Sevilla-sinaasappel. Citroen, limoen, gewone sinaasappel en mandarijn hebben dit effect niet. Deze kunt u rustig eten.

Granaatappel bevat antioxidanten, maar er is weinig bewijs dat deze helpen tegen kanker. Net als grapefruit kan granaatappel de werking van sommige medicijnen verstoren, zoals Neratinib. Bij gebruik van dat middel raden we granaatappel af.

Sommige mensen vasten rond hun chemokuur. In kleine onderzoeken lijkt dit soms veilig, maar er zijn ook risico’s:

• Op korte termijn: hoofdpijn, vermoeidheid, duizeligheid, concentratieproblemen, onregelmatige hartslag.
• Op lange termijn: verzwakt afweersysteem, schade aan hart of nieren.

Er is nog veel onbekend over de werking en veiligheid van vasten bij kanker. Daarom raden wij vasten rond de kuur af. Wilt u het toch graag proberen? Overleg dan met uw arts of verpleegkundige en zorg voor voldoende voeding op andere momenten.

Nieuw onderzoek laat zien dat visolie-supplementen de werking van sommige chemotherapieën (zoals Irinotecan, Carboplatin, Cisplatinum en Oxaliplatin) kunnen verminderen.

Gebruik daarom géén visolie-supplement 24 uur vóór tot 24 uur na de chemokuur.
Vette vis eten (zoals zalm, makreel, haring) kan wél, ook rond de kuur.

Dit kruid wordt soms gebruikt tegen depressie of slaapproblemen. Het kan de werking van medicijnen en chemotherapie verminderen. We raden het gebruik van Sint-Janskruid af.

In dieronderzoek lijkt te veel foliumzuur de groei van sommige tumoren (zoals borstkanker) te versnellen. Ook kan het de werking van medicijnen als methotrexaat verstoren.

Advies: gebruik géén supplementen met foliumzuur.

Knoflook als groente of in gerechten is geen probleem.
Supplementen of preparaten met knoflook kunnen de werking van bepaalde medicijnen beïnvloeden. Dit geldt voor Dacarbazine, Docetaxel en Tamoxifen.

Advies: knoflook in voeding is goed maar gebruik geen supplementen bij genoemde medicijnen.

Vitamine C, E, selenium en bètacaroteen zijn antioxidanten. Deze beschermen ons lichaam normaal gesproken tegen zogenaamde vrije radicalen. Maar tijdens een chemokuur of bestraling zijn juist vrije radicalen nodig om kankercellen te doden. Antioxidanten kunnen dat effect tegenwerken.

Advies: gebruik geen supplementen met antioxidanten tijdens chemotherapie of bestraling.

Een laag hb-gehalte kan vermoeidheid geven. De arts bekijkt of behandeling nodig is bij een hb lager dan 5.0 mmol/L. Voeding kan helpen:

• heemijzer (uit vlees, vis, kip) wordt het best opgenomen;
• plantaardige bronnen (zoals brood, noten, bonen en groene groenten) bevatten ook ijzer;
• Roosvicee Ferro is een goed opneembare ijzerdrank (meng het desgewenst met sap);
• vitamine C (zoals sinaasappel) helpt ijzer beter opnemen. Deze werking vermindert bij gebruik van Calcium (melkproducten).

Chemotherapie beschadigt sneldelende cellen, zoals van het slijmvlies in de mond. Daardoor beschadigen smaak- en geurreceptoren en kan smaak veranderen. Eten kan bijvoorbeeld naar metaal smaken, zout kan overheersen, of uw eten smaakt nergens naar.

Tips:

• Gebruik pepermunt, kauwgom of een zuurtje bij vieze smaak.
• Drink genoeg (minimaal 1,5 liter per dag).
• Last van geur? Kies dan voor koude maaltijden of salades in plaats van warme maaltijden. Warme gerechten geven meer geur af.

Met vragen over voeding tijdens chemotherapie kunt u terecht bij uw behandelaar.

Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via [email protected].