Voedingsadviezen bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Zorg voor voldoende energie

Door klachten als buikpijn en diarree kunt u minder gaan eten. Hierdoor kan het zijn dat u te weinig energie binnenkrijgt. Het is belangrijk om voldoende te blijven eten. Als grote maaltijden pijn of ongemak veroorzaken, kunt u beter kiezen voor kleinere maaltijden verspreid over de dag. Als u ongewenst afvalt en het lukt niet om weer aan te komen, meld dit dan aan uw arts of diëtist. De diëtist kan u adviseren over energie- en eiwitrijke voeding waarmee u weer op het gewenste gewicht kunt komen. Als het met normale voedingsmiddelen niet lukt om voldoende te eten en te drinken, kan in overleg met de diëtist of arts worden gekozen voor het gebruik van speciale energierijke drinkvoeding of sondevoeding (vloeibare voeding via een slangetje door de neus).

Zorg voor een normaal vezelgehalte

Vezels zijn belangrijk voor de darmgezondheid, maar het type vezels dat u eet kan invloed hebben op de klachten. We adviseren een normaal vezelgehalte aan te houden. Volwassen vrouwen wordt geadviseerd minimaal 25 gram vezels per dag te eten, volwassen mannen minimaal 30 gram per dag. Kies voor fijne vezels als grove vezels pijnklachten of diarree veroorzaken.

• Fijne vezels komen voor in:
  Vruchtensap, zacht rijp en geschild fruit (zoals banaan, peer, mango), fijn gesneden rauwkost, zachte groenten (zoals wortelen, spinazie en courgette), aardappelen, witte rijst, pasta en producten als bruin brood, fijn volkoren brood, volkoren beschuit en havermout.
• Grove vezels komen voor in:
  Noten, kokos, grof brood met zaadjes en pitten, grof gesneden rauwkost, vezelige groenten (zoals asperges, champignons, peulvruchten, prei, zuurkool), onrijp fruit (zoals sinaasappels, druiven, gedroogde vruchten), zilvervliesrijst, volkoren pasta, tarwezemelen en muesli.

Let op gasvormende voedingsmiddelen

Sommige voedingsmiddelen kunnen de darmwerking versnellen en een opgeblazen gevoel of winderigheid veroorzaken, bijvoorbeeld knoflook, ui, koolsoorten, koolzuurhoudende dranken, onrijp fruit, peulvruchten, prei, radijs en scherpe kruiden. Vermijd deze producten als u merkt dat u hier gevoelig voor bent. U kunt gasvorming ook verminderen door rustig te eten, zodat u minder kans heeft om lucht in te slikken. Ook bij het kauwen van kauwgom of roken wordt vaak ongemerkt lucht ingeslikt.

Vitamines en mineralen

Bij diarree verliest u voedingsstoffen via de darmen. Ook kan uw lichaam bij actieve ziekte minder voedingsstoffen opnemen en eet u soms minder door minder eetlust. Hierdoor kunt u een tekort krijgen aan vitaminen en mineralen, zoals ijzer, vitamine B12, foliumzuur, vitamine D en calcium. Een multivitamine kan dan helpen, maar vaak is extra aanvulling van bepaalde vitamines of mineralen nodig. Tekorten komen vaker voor bij de ziekte van Crohn dan bij colitis ulcerosa. Tekorten kunnen soms ook ontstaan door het vermijden van voedingsmiddelen uit angst voor klachten.

Melkproducten

Door de ziekte van Crohn kan het zijn dat u melkproducten niet goed verdraagt. Bij ernstige ontsteking van de darmwand kunnen klachten optreden als diarree, buikkrampen, opgeblazen gevoel, misselijkheid en overmatige winderigheid. Dat komt doordat de lactose in melk niet goed kan worden afgebroken. Bij intolerantie voor melk kunt u kiezen voor zure melkproducten, zoals yoghurt of kwark.

Zorg voor voldoende vocht

Bij diarree, koorts of warm weer is het belangrijk om voldoende te drinken om het vochtverlies aan te vullen. Probeer minimaal anderhalf tot twee liter vocht per dag te drinken. Bij diarree is het belangrijk om twee tot drie liter vocht per dag te drinken.

Probiotica

Probiotica zijn bacteriën die een gunstige invloed kunnen hebben op de darm. Er zijn echter weinig aanwijzingen dat het gebruik van probiotica helpt bij colitis ulcerosa. Als er een ontsteking is van een operatief aangelegd darmreservoir (pouchitis), lijken probiotica te helpen. Maar bij de ziekte van Crohn is er niet genoeg bewijs dat ze werken.

Omega-3-vetzuren

Het is nog niet bewezen dat omega-3-vetten uit vette vis of visoliecapsules helpen tegen ontstekingen bij colitis ulcerosa. Het Voedingscentrum raadt wel aan om één keer per week vette vis te eten, zoals zalm, haring of sardine.

Bij vragen over of problemen met de voeding kunt u contact opnemen met uw diëtist.

Afdeling Diëtetiek
088 250 6412

Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via [email protected]