Behandeling van een stabiele wervelfractuur

De wervelkolom bestaat uit zeven halswervels, twaalf borstwervels en vijf lendenwervels. De belangrijkste functie van de wervels is het ondersteunen van het gewicht van het lichaam, het mogelijk maken van bewegingen en het aannemen van houdingen. Tevens lopen er zenuwbanen door de wervelkolom: het ruggenmerg.

Door een val op de billen of een extreme buiging van de romp kan een fractuur ontstaan in één of meerdere wervels. Afhankelijk van de soort fractuur is de wervelkolom stabiel of instabiel. Om dit te kunnen bepalen, is nader onderzoek met röntgenfoto’s en soms een CT-scan noodzakelijk. Ook wordt er altijd een neurologisch onderzoek uitgevoerd. Bij een stabiele wervelfractuur is alleen het wervellichaam gebroken. Er is geen sprake van kans op beschadiging van het ruggenmerg.

In de meeste gevallen kan een stabiele wervelfractuur goed genezen zonder operatie. Toch wordt u meestal een aantal dagen in het ziekenhuis opgenomen. De duur van de opname hangt af van de hoeveelheid pijn die u ervaart, uw thuissituatie, beweeglijkheid en zelfredzaamheid.

De pijn wordt behandeld met pijnstilling. Het kan zijn dat u een korset (brace) krijgt om de rug te stabiliseren en de wervel zo min mogelijk te belasten. U krijgt dan een zogenaamd driepuntskorset van metaal en kunststof aangemeten op de gipskamer van het ziekenhuis (zie folder Hewitt-brace). Dit draagt u zes tot twaalf weken.

Als de pijn onder controle is, kunt u weer intensiever gaan bewegen; eventueel ook zonder korset. Tijdens de opname beweegt u onder begeleiding van een fysiotherapeut. Als u naar huis gaat neemt een fysiotherapeut in uw buurt de begeleiding over. Ook krijgt u bij ontslag uit het ziekenhuis (leef-) adviezen en oefeningen mee voor thuis.

Voor pijnstilling krijgt u regelmatig tabletten aangeboden. Het is belangrijk dat u deze inneemt op de tijden dat u ze krijgt. Als dit onvoldoende helpt, bespreekt u dit met de arts of verpleegkundige. Het is mogelijk dat u in een plat liggende houding niet kunt urineren. In dat geval wordt een urinekatheter ingebracht. Deze kan er weer uit zodra u weer in beweging kunt komen. De fysiotherapeut in het ziekenhuis draagt de zorg over aan een fysiotherapeut bij u in de buurt. U traint de rompspieren zodat deze na zes tot twaalf weken weer stevig zijn. U mag het ziekenhuis verlaten als u zelfstandig, eventueel met een hulpmiddel, kunt lopen.

Functie van het korset

Als u een korset aangemeten heeft gekregen, is dit ter stabilisatie en pijnstilling. Het korset stimuleert het lichaam om tijdens het zitten, staan en lopen een gestrekte rug te houden. Het helpt u eraan herinneren niet te buigen. Bij een gestrekte wervelkolom is er geen druk of belasting op het wervellichaam. Dit is van belang om de breuk te laten genezen. Deze houding wordt aangeduid als ‘onbelast’. Als u gaat buigen, wordt de breuk ‘belast’ waardoor deze kan inzakken. De achterkant van de wervel kan de druk dan niet meer opvangen waardoor de breuk groter wordt. Het korset helpt dit voorkomen.

Gebruik van het korset

Als u ligt, hoeft u het korset niet om. Zodra u van plan bent om te gaan zitten, doet u het korset in liggende positie om. U gaat via zijligging zitten om zo weinig mogelijk druk aan de voorzijde van het wervellichaam te krijgen. Opstaan vanuit een liggende houding / vanuit bed doet u door te draaien als een boomstam. Uw schouders en heupen draaien tegelijk zodat uw rug recht blijft. Zo belast u de wervels zo min mogelijk. Deze manier van draaien oefent u met de verpleegkundige of fysiotherapeut totdat u het zelf kunt.

Zitten geeft altijd een hogere belasting op de wervelkolom dan staan of liggen. U kunt geneigd zijn om onderuit te zakken in de stoel. Let er daarom op dat u goed met uw billen achterin de stoel gaat zitten. Als u merkt dat u onderuit begint te zakken, gaat u weer staan of liggen. Het is belangrijk dat u niet te lang achtereen zit. Wissel dit regelmatig af met liggen en lopen. Hierover krijgt u ook advies van de fysiotherapeut in het ziekenhuis. Het is verstandig om tijdens de opname te oefenen met douchen zonder korset.

Het is van belang dat de gebroken wervel de gelegenheid krijgt te herstellen. De revalidatieperiode is zes tot twaalf weken. Voor een goed herstel moet u zich houden aan de volgende adviezen:

• Wij adviseren u te stoppen met roken. Roken heeft aantoonbaar slechte invloed op botgenezing.
• Train uw rug- en buikspieren onder begeleiding van een fysiotherapeut.

Zolang u het korset draagt, moet u de volgende richtlijnen volgen:

• U draagt het korset in alle verticale posities; bij het (gaan) zitten en als u staat of loopt. U hoeft het korset niet om als u ligt.
• In de beginperiode mag u maximaal twintig minuten achtereen zitten. De zitduur kunt u langzaam uitbreiden als de rugspieren sterk genoeg zijn en de pijn het toestaat om langer rechtop te zitten. Zitten, staan, lopen en liggen wisselt u zoveel mogelijk af. De fysiotherapeut in het ziekenhuis geeft u hierin advies.
• U mag douchen zonder korset mits u rechtop blijft staan.
• U mag uw rug niet buigen. U kunt uw sokken en schoenen het best aantrekken als u op uw zij ligt. Trek uw benen op terwijl de rug zoveel mogelijk gestrekt blijft. Om het gemakkelijker te maken kunt u wijde sokken en instapschoenen of slippers dragen.
• Draag geen zware tassen of voorwerpen.

Als u een wervelfractuur heeft opgelopen en 50 jaar of ouder bent, is het verstandig na te gaan of u osteoporose (botontkalking) heeft. Osteoporose is een aandoening waarbij de botten brozer worden door calciumverlies en andere mineralen. Hierdoor kunnen wervels makkelijker breken of inzakken. Ook kan de aandoening effect hebben op uw wervelfractuur. De breuk kan minder snel genezen waardoor uw revalidatie langer duurt. Osteoporose komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen.

Bij de controle na uw opname wordt een onderzoek naar osteoporose aangevraagd. Dit bestaat uit een botdichtheidsmeting (DEXA-scan) en bloedonderzoek. Na de onderzoeken komt u terug op het ‘osteoporose spreekuur’. Als blijkt dat u osteoporose heeft zal de arts een behandeling voorstellen. Het soort behandeling hangt af van de mate van osteoporose.

Meer informatie kunt u vinden in de folder ‘Behandeling van osteoporose’.

Met vragen naar aanleiding van deze folder of uw behandeling kunt u contact opnemen met de polikliniek Orthopedie. Bij vragen over uw korset (brace) neemt u contact op met de gipskamer.

• Bel voor vragen of een afspraak
  • Polikliniek Orthopedie 088 250 6270
  • Gipskamer Utrecht 088 250 6213
  • Gipskamer Zeist 088 250 9438
• Bekijk de wachttijden
• Bekijk het team van specialisten

Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via [email protected]