Hyperventilatie

Door in te ademen krijgt u zuurstof binnen. De zuurstof wordt opgenomen door de rode bloedcellen in het bloed die het vervolgens vervoeren naar verschillende plaatsen in het lichaam die de zuurstof nodig hebben voor verbranding. Bij de verbranding komt koolzuurgas vrij dat in het bloed wordt opgenomen. Bij het uitademen wordt het koolzuurgas uit het bloed verwijderd. Tijdens lichamelijke inspanning, zoals bij traplopen of hardlopen, gaat u sneller ademen. Het lichaam heeft dan meer zuurstof nodig en produceert meer koolzuurgas.

Ademt u in rust te veel of te snel, dan is dat geen normale situatie: u hyperventileert. Hyperventileren betekent letterlijk ‘veel ademen’. Dit gaat niet altijd gepaard met kortademigheid. Het is een verkeerde manier van ademen. Deze manier van ademen kan vreemde en angstaanjagende maar ongevaarlijke klachten veroorzaken. Door het snelle ademen, ademt u te veel koolzuurgas uit. Hierdoor verandert de zuurgraad in het lichaam. Deze verandering veroorzaakt de klachten. De hoeveelheid zuurstof in uw bloed blijft echter onveranderd. U heeft dus geen zuurstoftekort.

In de meeste gevallen wordt hyperventilatie veroorzaakt door spanning of door de angst om een aanval te krijgen. Door spanning of angst gaat u vaak vlugger en dieper ademhalen en dit kan klachten veroorzaken. Soms kunnen bepaalde ziektes de oorzaak zijn van hyperventilatie. Uw arts gaat met u na wat de oorzaak is van uw klachten.

Het aantal en soort klachten dat optreedt bij hyperventilatie verschilt vaak per persoon. Hyperventilatie kan chronisch (continu hyperventileren) of als acute aanval (op bepaalde momenten hyperventileren) voorkomen.

1. Chronisch hyperventileren

Bij chronisch hyperventileren is er sprake van voortdurende hinderlijke lichamelijke en psychische klachten, zoals vermoeidheid, spierpijn, depressie, slapeloosheid, piekeren en concentratiestoornissen. De klachten ontstaan door een verkeerd ademhalingspatroon. Het is mogelijk dat u te vaak per minuut ademt of dat u net iets te veel koolzuurgas per keer uitademt. In beide gevallen wordt het koolzuurgasgehalte te laag en verandert de zuurgraad in het lichaam. Dit verkeerde ademhalingspatroon is niet altijd duidelijk waar te nemen.

2. Acuut hyperventileren

Bij een acute aanval van hyperventilatie is er eveneens sprake van een verkeerd ademhalingspatroon. Hierbij is het echter wel duidelijk zichtbaar dat u te vaak en te diep ademt. De klachten bij een aanval verschillen per persoon. De klachten kunnen zelfs bij één persoon van dag tot dag verschillen.

De meest voorkomende klachten zijn:

• benauwdheid, beklemmend gevoel op de borst, overslaan van het hart, hartkloppingen, pijn op de borst;
• koude en klamme handen, zweten, kriebel of brok in de keel, zuchten en hijgen;
• hoofdpijn, licht gevoel in het hoofd, duizeligheid, slecht of wazig zien, zwarte vlekken voor de ogen, het gevoel hebben flauw te vallen;
• slap en moe gevoel in de knieën, prikkelend gevoel of krampen in handen of voeten, trillen, stijfheid rond de mond, droge mond, stijve handen;
• opgeblazen gevoel, pijn in de maag, misselijkheid, diarree of verstopping;
• het idee hebben dat alles er anders uitziet en dat geluiden anders klinken, onwezenlijk gevoel, het idee hebben alsof je buiten de wereld staat, zenuwachtigheid, angst om dood te gaan, concentratiestoornissen, vermoeidheid, prikkelbaarheid.

Het is belangrijk dat u weet dat spanningen de oorzaak kunnen zijn van hyperventilatie. Als u deze spanningen weg kunt nemen, dan zal het hyperventileren meestal spontaan verdwijnen.

Ademen met een plastic zakje of hypex

Bij een acute aanval kan het helpen om een plastic zakje om de mond te sluiten en hierdoor in- en uit te ademen. Zo ademt u het koolzuurgas, waar u op dat moment een tekort aan heeft, weer opnieuw in, waardoor klachten kunnen verdwijnen. Als u op de Spoedeisende hulp bent geweest, kan het zijn dat u een hypex heeft meegekregen. Dit is een klein, grijs, plastic apparaatje waardoor u in- en uitademt. Dit werkt hetzelfde als ademen met een plastic zak om de mond. Als u erg angstig en/of benauwd bent, kunt u het gebruik van een hypex of plastic zakje als onaangenaam ervaren.

Lichaamsbeweging

Doe regelmatig aan (rustige) lichaamsbeweging, zoals wandelen, fietsen of zwemmen. Dit is niet alleen een vorm van ontspanning, maar ook een manier om de ademhaling gunstig te beïnvloeden.

Ademtherapie

Verminderen uw klachten niet, dan kan een behandeling door een ademtherapeut helpen. Een ademtherapeut leert u uw ademhaling te beheersen. Daarnaast besteedt hij/zij aandacht aan de manier waarop u zich beweegt, aan uw lichaamshouding en uw conditie.

Psycholoog

Op advies van de ademtherapeut en in overleg met u en uw arts kan ook een psycholoog geraadpleegd worden. Een psycholoog gaat met u na wat de oorzaak van de spanningen kan zijn en probeert oplossingen te vinden om deze spanningen te verminderen.

Een verwijzing voor een ademtherapeut (fysiotherapeut / logopedist) en/of psycholoog kunt u krijgen via uw huisarts.

Neem contact op met uw behandelend arts als u vragen heeft en meer wilt weten over hyperventilatie en de behandeling.

De afdeling staat graag voor u klaar

• Bel voor vragen of een afspraak tel: 088 250 6445
• Bekijk de wachttijden
• Bekijk onze longartsen

U kunt ook contact opnemen met de Nederlandse Hyperventilatie Stichting.
Telefoon: 0900-2255460. Website: hyperventilatie.org

Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via [email protected].