Jeuk bij de anus

Als we uw anus gaan onderzoeken, neemt u plaats op een speciale onderzoeksbank. U gaat dan op uw knieën zitten en leunt voorover op uw ellebogen. We kijken eerst of de huid rond de anus geïrriteerd is. De huid is dan rood, droog en schilferig en bevat soms kleine kloofjes. Vaak zien we dan ook kleine wondjes door het krabben. De huid kan er echter ook rustig uitzien, ondanks de jeukklachten.

Na de buitenkant onderzoeken we bijna altijd ook de binnenkant van de anus. We doen dat met een kijkbuisje, een proctoscoop. Via de proctoscoop kunnen we zien of er binnen in de anus iets zit wat de jeuk veroorzaakt, zoals aambeien.

Het komt voor dat de arts hierna nog andere onderzoeken adviseert.

Er zijn verschillende oorzaken voor jeuk bij de anus. Vaak ontstaat de jeuk door een combinatie van factoren.

Patiënten met jeuk rond de anus krabben vaak aan de anus, ook onbewust tijdens het slapen. Daardoor ontstaan wondjes rond de anus. Door deze wondjes neemt de jeuk rond de anus vaak toe. Patiënten met jeuk rond de anus komen zo in een vicieuze cirkel.

Hieronder vindt u de meest voorkomende oorzaken en hoe de jeukklachten kunnen worden behandeld.

• Irritatie van de huid door restanten van ontlasting rond de anus
  Door de restanten van ontlasting kan de anus geïrriteerd raken en gaan jeuken. Restanten van ontlasting kunnen achterblijven:
  - bij een diep gelegen anus (onder andere bij overgewicht)
  - bij veel beharing
  - als er kleine huidflapjes rond de anus zitten
  - bij incontinentie voor ontlasting
  Het is belangrijk de anus na de ontlasting goed te reinigen, zo nodig met een washandje of doekje met kraanwater. En daarna goed droog te deppen (niet wrijven). Gebruik van vochtige toiletdoekjes raden we af.
• Aambeien
  Aambeien zijn uitgezakte kussentjes slijmvlies die zich aan de binnenzijde rond de anus bevinden. Aambeien kunnen buiten de anus uitstulpen (spontaan of tijdens de ontlasting). Daardoor werkt de kringspier van de anus minder goed. Ontlasting is nog goed op te houden, maar er kan wel vochtverlies via de anus optreden (soiling). Door dit vochtverlies kan de huid rond de anus geïrriteerd raken en gaan jeuken. Om de jeukklachten te behandelen is het noodzakelijk de aambeien te behandelen. Informatie hierover vindt u in de folder 'Aambeien'.
• Gebruik van zeep
  Gebruik van zeep om de anus te reinigen leidt tot uitdroging van de huid rond de anus. De uitdroging van de huid leidt tot jeuk rond de anus. We adviseren de anus alleen met kraanwater te reinigen en niet met zeep. Het is belangrijk daarna de anus goed droog te deppen (niet wrijven).
• Vochtige toiletdoekjes
  Gebruik van vochtige toiletdoekjes na de ontlasting kan de huid irriteren. Dit komt door de stoffen (parfum- en conserveermiddelen) die in deze doekjes zijn verwerkt. De geïrriteerde huid kan gaan jeuken. Reinig de anus na de ontlasting bij voorkeur met een washandje of doekje met kraanwater en dep hem daarna goed droog (niet wrijven).
• Worminfectie
  Een infectie in de darmen met wormen komt met name bij kinderen voor, maar kan ook bij volwassene voorkomen. De wormen komen met ontlasting naar buiten en kunnen jeuk rond de anus veroorzaken. De wormen zijn niet altijd in de ontlasting te zien. Daarom schrijven we soms toch een antiwormmiddel voor, als er geen andere oorzaak voor de jeuk te vinden is.
• Eczeem
  Eczeem rond de anus kan jeuk veroorzaken. Vaak zijn er ook op andere plaatsen op de huid eczeemplekken aanwezig. Eczeem rond de anus kunnen we behandelen met hormoonzalf.
• Kloofje
  Door harde ontlasting kan er een scheurtje in het slijmvlies van de anus ontstaan, een kloofje. Een kloofje veroorzaakt pijn tijdens en na de ontlasting en soms is er ook wat bloedverlies. Vanuit het kloofje lekt er vaak ook wat vocht rond de anus. Dit vocht irriteert de huid wat tot jeuk kan leiden. Het is belangrijk het kloofje te behandelen. Als het kloofje is genezen verdwijnt meestal ook de jeuk. Meer informatie over kloofjes rond de anus vindt u in de folder 'Kloofje in de anus'.
• Schimmelinfectie
  Soms is er een schimmelinfectie rond de anus, die jeuk veroorzaakt. Schimmelinfecties zijn duidelijk te herkennen. We kunnen deze behandelen met een crème.

Geen oorzaak

Bij een kwart van de patiënten met jeuk bij de anus wordt geen oorzaak voor de klachten gevonden. Als er geen duidelijke oorzaak voor de jeukklachten is, adviseren we de anus te behandelen met een crème of een zalf, zoals sudocrème, zinkzalf of barrièrecrème. Deze middelen zijn vrij verkrijgbaar bij de drogisterij of apotheek. We kunnen ook hormoonzalf voorschrijven, zoals diprosonecrème (tube 100gr) of protopic (tacrolimus) 0.1% (tube 60gr). Deze brengt u tweemaal per dag gedurende maximaal twee weken aan rond de anus. Hormoonzalf mag niet langer dan twee weken worden gebruikt, want langdurig gebruik kan leiden tot een dunne huid, met wondjes tot gevolg.

• Vermijd irriterende voedingsmiddelen zoals koffie, alcohol, thee, tomaten, chocola, cola, citrusvruchten en gekruid voedsel.
• Gebruik geen zeep en vochtige toiletdoekjes om de anus te reinigen.
• Reinig de anus met lauw kraanwater na de ontlasting en dep hem daarna goed droog, niet wrijven.
• Vermijd strakke kleding rond de anus. Draag bij voorkeur katoenen ondergoed, geen synthetisch ondergoed.
• Houd de ontlasting soepel door voldoende vezels te eten (bruin/volkoren brood, groente en fruit), drink elke dag ten minste twee liter water en beweeg elke dag voldoende.
• Probeer niet te krabben. Draag ’s nachts eventueel katoenen handschoenen.

Heeft u nog vragen? Dan kunt u contact opnemen met de polikliniek Chirurgie. Het telefoonnummer vindt u hieronder.

Polikliniek Chirurgie
088 250 5333

Vindt u iets onduidelijk beschreven? Of ontbreekt er informatie? Dat horen wij graag. U kunt opmerkingen over de tekst doorgeven via [email protected].